Malta

Repubblika ta' Malta

(Flagg Malta) (Skjaldarmerki Malta)
Tjóðarslagorð: Onki
Tjóðsangur: L-Innu Malti
Alment mál	Maltiskt, Enskt
Høvuðsstaður	Valletta
Forseti	George Vella
Forsætisráðharri	Robert Abela
Fullveldi	21. september 1964 (frá Stóra Bretland)
Vídd  - tilsamans  - vøtn (%)	316 km² 0.001 %
Íbúgvar  - tilsamans 2014  - tættleiki	412,655 1,298/km²
Gjaldoyra	Evra (EUR)
Tíðarøki	UTC +1
Økisnavn á alnetinum	.mt
Telefonkota	+356

Malta er eitt land í Suðurevropa. Malta er tríggjar oyggjar: Malta, Gozo og Comino; Malta er á stødd við Streymoynna, men tað búgva 400.000 fólk á Malta, so har er ógvuliga tættbygt. Høvuðsstaðurin, sum eisini er mentanarligi og umsitingarligi miðdepilin, eitur Valetta. Aðrir stórir býir er Birkirkara, Qormi og Sliema. Almennu málini eru tvey í tali, maltiskt og enskt.

Uml. 1 mió. ferðafólk vitja árliga. Millum tey kendu, ið hava verið á Malta, er Paulus ápostul.

Søga

Av tí at Malta liggur soleiðis fyri, at nógv skipaferðsla á miðjarðarhavi er har í nánd, hava ymisk fremmand ríki rátt har í øldir. Men 21. september 1964 fær Malta sjálvstýri frá Stóra Bretland. Tað, at tir hava staðið so leingi undir øðrum, er kanska atvøld til, at maltesar eru so tjóðskaparsinnað fólk. Flestu fólk eru katolikkar og tala sítt egna mál. Malta er tvær meginoyggjar, Malta og Gozo, og lítla oyggin Comino.

Landafrøði

Í Miðjarðarhavi, 90 km sunnan fyri Sisiliu og 290 km eystan fyri Tunesia, liggur lítla oyggjalandið Malta. Oyggjarnar eru 320 ferkilometrar stórar til samans, og sjálv Malta er 246 ferkilometrar - t.e. eitt sindur minni enn Eysturoyggin. Góð 419.000 fólk búðu í 2007 í oyggjunum, av teimum búðu um 360.000 á sjálvari Malta.

Búskapur

Ferðavinna hevur stóran týdning í Malta. Mest er tað heita veðrið, strendurnar og víkurnar, sum draga fólk higar. Eitt annað, ferðafólk koma at síggja, eru vøkru bygningarnir, sum vórðu reistir, meðan rómverjar og seinni býsantinar ráddu í Malta. Seinni er byggilistin eisini ávirkað av italskari og bretskari byggilist. Jørðin er kørg, og landbúnaðurin gevur lítið av sær. Malta hevur at kalla einki náttúruríkidømi at byggja búskap sín á. Hóast hetta er Malta sjálvforsýnandi við fleiri landbúnaðarvørum. Seinastu árini hevur ymiskur smáídnaður, t.d klædnaídnaður, vundið nógv upp á seg.

Politikkur

Kynsleyst hjúnalag

Mánadagin 14. apríl 2014 samtykti maltesiska parlamentið eina nýggja lóg sum javnstillar samkynd parlag við hjúnabandið . Samkynd pør fáa eisini rættin at ættleiða. Lógin var móttikin við miklum fagnaði frá fleiri túsund fólkum á einum torgi uttanfyri høvuðsstaðin Valletta. Sambært Reuters var forsætisráðharrin Joseph Muscat serdeilis vælnøgdur við nýggju lógina: Malta er nú meira liberalt og meira europeiskt, og vit hava javnsett allar íbúgvarnar, segði hann .

Sí eisini

• Valletta
• Evropa