Shahname

Shahname (Persiskt:شاهنامه, "Kongabókin") er eitt sera langt poetiskt epos, sum persiska skaldið Ferdowsi hevur skrivað um 1000-talið. Eposið er tjóðarkvæði hjá Iran og øllum tí persisktalandi heiminum. Ferdowsi skrivaði verkið í 40 ár síðst í 900-talinum og fyrst í 1000-talinum, og hevur tað umleið 60 000 vers. Eposið er skrivað á persiskum uttan útlendsk lániorð og hevur spælt ein stóran leiklut í endurvækjanini av tí persiska málinum eftir islamsku erobringina av Persia, og seinni hevur tað havt ávirkan á tað arabiska málið.

Shahname

Tað rúgvismikla verkið, sum av persiskt talandi fólkum verður mett at vera eitt meistaraverk, reflekterar yvir tað persisku søguna, mentanina og fornu trúgv, (zoroastrianism). Tað zoroastrianistiska innihaldið ger verið týdningarmikið fyri tey umeið 200 000 zoroastrianistarnir, ið enn búgva í Iran, eftirsum verkið vísir søguna hjá trúgv teirra frá byrjan til enda.

Verkið byrjar í einari mytiskari frumtíð, og fortelur um skapanina av heiminum, um teir fyrstu fornu kongarnir, um tey akemenidisku, seleukidisku, parthisku og sassanidisku ríkini heilt fram til tíðina áðrenn tað arabisku innvasjónina (hojum-e tâziyân) í 600-talinum.

Høvuðshetjan í eposinum er Rustam, sonur Zal og Rudabeh. Shahname er ein kelda til iranskt tjóðskaparsinni.