Munurin millum rættingarnar hjá "Kansas"

Content deleted Content added
Benadikt (kjak | íkøst)
No edit summary
Linja 20:
| Guvernørur: || [[Sam Brownback]] ([[Republikanski Flokkurin|R]])
|-----
| [[Vídd]]: || 213,096 &nbsp;km²<sup>2</sup>
|-----
| Íbúgvar ([[2013]]): || 2,&#8239;893,&#8239;957
|-----
| fyri km²: || 12.,7/km²<sup>2</sup>
|-----
| Tíðarzona: || [[UTC]] -7/-5
Linja 39:
Seinna helming í [[19. øld]] búsettu fleiri milliónir fátækir [[USA|amerikanarar]] og innflytarar úr [[Evropa]] seg vestan fyri [[Mississippi]] í [[USA]]. Vónríkir gullgravarar fóru til [[Kalifornia|Norðurkalifornia]], har gull varð funnið í [[1848]], og stórbøndur løgdu lendi inn á grasfløtunum í Kansas og hildu stór neytafylgi.
 
Tað var lógin [[Homestead Act]] frá [[1860]], sum eggjaði bóndunum at fara vestureftir til Kansas. Bøndur fingu um 650 000 m² at velta, og tá ið teir høvdu dyrkað jørðina í 5 ár, áttu teir hana. Arbeiðarar løgdu jarnbreytir, og við jarnbreytini enn fleiri arbeiðarar og grøðin varð flutt til marknaðirnar. Mongu jarnbreytirnar bundu longu teinarnar í [[USA|Amerika]] saman. Í [[1900]] var jarnbreytakervið í alt [[USA]] 405 &#8239;000 &nbsp;km. langt.
 
== Búskapur ==
[[Mynd:Konza2.jpg|thumb|right|250px|Inni í statinum eru akrar, so langt eygað sær. Mest verður dyrkað av [[hveiti]].]]
Kansas er kanska fremsta [[Landbúnaður|landbúnaðarríki]] í [[USA]]. Umleið 90 prosent% av landjørðini eru velt (191,&#8239;000 &nbsp;km<sup>2</sup>).<ref>http://stuffaboutstates.com/agriculture/farm_by_total_acres.htm</ref> Her velta tey m.a. [[mais]], [[hveiti]] og [[epli]]. Onnur týðandi grøði er soyabønir og jarðnøtir, sum millum annað verða brúktar at gera matolju úr. Úr hesum stóru landbúnaðarøkjunum verða landbúnaðarvørur fluttar út til nógv statir kring allan USA. Hesi støðini hava so statt ógvuliga stóran týdning fyri at útvega USA [[Matur|mat]].<ref>http://www.census.gov/compendia/statab/cats/agriculture/farms_and_farmland.html</ref> Nógvir bøndur velta mat til sín sjálvs ella hava húsdýr, sum geva familjuni [[kjøt]] ella mjólk. Summir teirra hava smáar veltur og akrar og nýta einføld amboð. Aðrir bøndur reka stórar garðar við nútímans maskinum á munagóðan hátt. Í økjum við nógvum landbúnaði eru einamest stórir garðar. Har arbeiða fá fólk, men tey hava nógvar maskinur. Tað, sum verður framleitt, t.d. kjøt, mjólk ella [[korn]], verður selt, helst innanlands, men eisini uttanlands. Allastaðni í Kansas brúka menniskjuni jørðina, millum annað at velta ella at hava húsdýr á. Tað er bara ein tíggjundapartur av landjørðini, sum ikki verður brúktur til akrar, veltur og beiti hjá húsdýrum.<ref>Kansas. (2009, 14. februar). Store norske leksikon. https://snl.no/Kansas.</ref> Lendið verður brúkt til nógv annað eisini, til dømis skógarvinnu og veiðu. Fenaðurin, sum gongur á beiti, kann vera seyður, neyt ella geitir. Ull, kjøt og mjólk hevur mest at siga av tí, sum fæst burtur úr húsdýrahaldi í Kansas. Í nógvum bygdum eru stórir garðar við húsdýrum. Teir verða nevndir ranchir (ranches). Har hava tey óvuliga nógvan fenað, serliga neyt til at fáa kjøt. Teir flestu av hesum stórgørðunum flyta út kjøt til aðrar statum.
 
== Politikkur ==