Munurin millum rættingarnar hjá "Sjómíl"

Content deleted Content added
skifti tær báðar seinnu keldurnar, ið eru tær somu sum tann fyrsta, út við eina ið vísir til tað fyrstu
Benadikt (kjak | íkøst)
No edit summary
Linja 2:
 
Ein '''sjómíl''', ein '''international nautisk míl''' ella ein '''fjórðingur''' er 1852 [[metur|metrar]]. Ein sjómíl er upprunaliga ásett sum ein miðal breiddarminuttur (bogaminuttur norður og suður), tvs. 1/60 av einum stigi av einum stórsirkli gjøgnum pólarnar.
Tá [[meturskipanin]] varð gjørd, var ætlanin, at stórsirkulin gjøgnum pólarnar og gjøgnum [[París]] skuldi vera eksakt 40<small>&nbsp#8239;</small>000<small>&nbsp#8239;</small>000 metrar. Út frá hesum skuldi ein sjómíl verið &nbsp;{{sfrac|40<small>&nbsp#8239;</small>000<small>&nbsp#8239;</small>000 m|60<small>&nbsp#8239;</small>×<small>&nbsp#8239;</small>360}}&nbsp;= 1851,85&nbsp;m. Í dag verður stórsirkulin settur til 40<small>&nbsp#8239;</small>007,86&nbsp;kilometrar<ref name="home.online" >[http://home.online.no/~sigurdhu/Gradnett_10min.htm WGS 84]</ref>, og eftir tí skuldi ein sjómíl verið 18521&#8239;852,22&nbsp;metrar.
 
Óvissan á mátingini av stórsirklinum gjørdi, at fyrr kundi ein sjómíl vera eitt lítið sindur ymisk, í Danmark var hon 18511&#8239;851,11&nbsp;m fram til tíðliga í [[20. øld]].<br>
 
Men í [[1929]] varð avgjørt á millumtjóða fundi, at ein sjómíl skuldi vera eksakt 18521&#8239;852&nbsp;m. Londini, sum longu brúktu meturskipanina, tóku beinan vegin undir við hesum millumtjóða standardi, [[USA]] tók undir við honum í [[1954]] og [[Ongland]] í [[1970]].
 
Jørðin er ikki heilt kúluskapað, hon er eitt sindur ellipsoidskapað. So ein breiddarminuttur er millum 18421&#8239;842,9 og 18611&#8239;861,6 metrar.<ref name="home.online" />
 
Stórsirkulin um [[Miðkringur|ekvator]] er 40<small>&nbsp#8239;</small>075<small>&nbsp#8239;</small>017&nbsp;metrar, og ein longdarminuttur við ekvator er tí 18551&#8239;855,32&nbsp;metrar.<ref name="home.online" /> Eisini tann stórsirkulin hevur verið brúktur til at definera ymiskar geografiskar [[míl]], sum ikki longur verða brúktar.
 
Ein sjómíl er 24,6 % ella rættuliga nær við fjórðingin av eini gamlari danskari míl. Hon fekk tí eisini navnið '''fjórðingsmíl''' ella '''[[fjórðingur]]''', hóast ein fjórðingur upprunaliga var eitt lítið sindur longri.