Aleksandr Pusjkin

Aleksandr Sergejevitsj Pusjkin (á russiskum: Александр Сергеевич Пушкин; føddur 6. juni 1799 (26. mai samb. julianska kalendaranum) í Moskva, deyður 10. februar 1837 (29. januar smb. tí julianska kalendaranum) í Sankta Pætursborg) var ein russiskur rithøvundur, sum av nógvum verður mettur sum størsta skald Russlands og grunnleggjarin av nýtíðar russiskum bókmentum. Pusjkin var slóðbrótandi við mátanum hann brúkti tað fólksliga málið í verkum sínum, og hann legði grundarsteinin til eitt nýtt slag av frágreiðingarteknikki, sum blandaði sjónleik, romantikk og satiru, og sum síðan hevur verið sermerkt fyri russiskir rithøvundar og russiskar bókmentir.

Portrett av Aleksandr Pushkin, málað av Vasily Tropinin, oljumálningur, 1827.

Verk

Pusjkin-standmyndin í Moskva, vígd í 1880 av Turgenjev og Dostojevskij.

Seksveingjaður seraf (eftir yrking Pusjkins Profeturin) eftir Mikhail Vrubel, 1905.

Yrkingar

• 1820 – Ruslan i Ludmila (Руслан и Людмила).
• 1820-21 – Kavkazsky plennik (Кавказский пленник).
• 1821 – Gavriiliada (Гавриилиада).
• 1821–22 – Bratya razboyniki (Братья разбойники).
• 1823 – Bakhchisaraysky fontan (Бахчисарайский фонтан).
• 1824 – Tsygany (Цыганы).
• 1825 – Graf Nulin (Граф Нулин).
• 1829 – Poltava (Полтава).
• 1830 – Domik v Kolomne (Домик в Коломне).
• 1833 – Medny vsadnik (Медный всадник).

Skaldsøga á versi

• 1825-32 – Evgenij Onegin (Евгений Онегин); norsk enduryrking 1966 við Olav Rytter: Jevgenij Onegin.

Sjónleikir

• 1825 – Boris Godunov (Борис Годунов); norsk týðing 1974 ISBN 82-521-0383-9.
• 1830 – Malenkie tragedii (Маленькие трагедии) (smáar tragediur).
  • Kamenny gost (Каменный гость).
  • Motsart i Salyeri (Моцарт и Сальери); norsk týðing 1974: Mozart og Salieri ISBN 82-521-0383-9.
  • Skupoy rytsar (Скупой рыцарь); norsk týðing 1974: Den gjerrige riddaren ISBN 82-521-0383-9.
  • Pir vo vremya chumy (Пир во время чумы).

Fagrar bókmentir

• 1827 – Arap Petra Velikogo (Арап Петра Великого).
• 1831 – Povesti pokoynogo Ivana Petrovitsja Belkina (Повести покойного Ивана Петровича Белкина); norsk týðing 1948: Bjelkins fortellinger.
  • Vystrel (Выстрел);
  • Metel (Метель);
  • Grobovschik (Гробовщик);
  • Stanzionny smotritel (Станционный смотритель);
  • Baryshnya-krestyanka (Барышня-крестьянка).
• 1833 – Pikovaja dama (Пиковая дама); norsk týðing 1917: Spardame.
• 1834 – Istoriya Pugacheva (История Пугачева).
• 1834 – Кирджали (Kirdzhali), stuttsøga.
• 1835 – Египетские ночи (Yegipetskiye Nochi, Egyptian Nights), ófullfíggjað
• 1836 – Kapitanskaja docka (Капитанская дочка); norsk týðing 1946: Kommandantens datter.
• 1837 – История села Горюхина (Istorija sela Goryukhina), ófullfíggjað.
• 1837 – Сцены из рыцарских времен (Stseny iz rytsarskikh vremyon).
• 1841 – Dubrovskij (Дубровский), ófullfíggjað skaldsøga; norsk týðing 1915.

Ævintýr á versi

• 1830 – Сказка о попе и о работнике его Балде (Skazka o pope i o rabotnike yego Balde).
• 1831 – Skazka o Tsare Saltane (Сказка о Царе Салтане).
• 1833 – Сказка о мертвой царевне и семи богатырях (Skazka o vyortvoj tsarevne i semi bogatyryakh).
• 1834 – Золотой Петушок (Zolotoj Petushok).
• 1835 – Сказка о рыбаке и рыбке (Skazka o rybake i rybke).