Munurin millum rættingarnar hjá "Virus"

Content deleted Content added
Quackor (kjak | íkøst)
sNo edit summary
Rthomsen (kjak | íkøst)
No edit summary
Linja 1:
[[Mynd:Herpes simpex virus.jpg|thumb|''[[Herpes simplex'' virus]] (HSV-1), eitt dsDNA virus, undir elektronmikroskopi [[elektronmikroskop]]i.]]
[[Mynd:Influenza A virus - early passage TEM PHIL 279 lores.jpg|thumb|[[Influenza virus|Influenza A virus]], eitt (-)ssRNA virus, undir [[elektronmikroskop]]i.]]
[[Mynd:Ebola Virus TEM PHIL 1832 lores.jpg|thumb|[[Ebola virus]], eitt (-)ssRNA virus, undir [[elektronmikroskop]]i.]]
 
Eitt '''Virusvirus''' er ein undir-mikroskopiskur partikkul (millum 20 og 300 nm) sum kan smitta eina [[kykna|kyknu]] í einari [[lívfrøði|lívfrøðiligari]] verðuveru. Eitt virus kan bert nøra seg við at smitta eina vertvertkyknu, kyknusum kunnu verða bæði [[prokaryotar]] (bakteriukyknur) og [[eukaryotar]] (djórakyknur). Nógv virus elva til sjúkur í menniskjum og djórum. Viðgerð er trupul, tí [[antibiotika]] nyttar ikki og fá sløg av heilivági finnast, ið virka ímóti virusum.
 
==Samanseting==
{{stubbi}}
Virus eru, í grundini, samansett av arvatilfari inni í einum proteinhylkið. Nøkur hava eisini ein membran uttanum hylki. Flestu virusir hava ikki egin [[ensym]]ir, men tað eru tó nøkur sum hava. Tey hava ymiskar funktiónir, t.d. at framleiða [[DNA]] út frá [[RNA]] ([[revers transcriptase]]), bróta hol á bakteriuveggir ([[lysosym]]) og hjálpa virusinum at spreiða seg ([[neuraminadase]]).
 
==Flokking==
Virus verða ofta bólkaði eftir hvat teirra arvatilfar er og hvussu tey framleiða [[mRNA]]. (Baltimore flokkingin):
 
*'''I: DNA-virus við dupultstrongi''' (dsDNA).
Dømi: [[Herpes simplex virus]], [[Pokur virus]].
*'''II: DNA-virus við einkultstrongi''' (ssDNA).
Dømi: [[Parvovirus]].
*'''III: RNA-virus við dupultstrongi''' (dsRNA).
Dømi: [[Rotavirus]].
*'''IV: RNA-virus við pluss einkultstrongi''' ((+)ssRNA).
Dømi: [[Poliovirus]], [[Hepatitis A virus]], [[SARS virus]].
*'''V: RNA-virus við minus einkultstrongi''' ((-)ssRNA).
Dømi: [[Influenza virus]], [[Rabies virus]], [[Meslingavirus]], [[Ebola virus]], [[Marburg virus]].
*'''VI: RNA-virus við einkultstrongi sum deilir seg við DNA-millumliði''' (ssRNA-RT).
Dømi: [[HIV]].
*'''VII: DNA-virus við dupultstrongi sum deilir seg við RNA-millumliði''' (dsDNA-RT).
Dømi: [[Hepatitis B virus]].
 
 
==Sí eisini==
*[[DNA]]
*[[RNA]]
 
==Keldur==
*'''Michael T. Madigan''', '''John M. Martinko''', Brock Biology of Microorganisms, 11th Edition, 2006, Pearson Prentice Hall.
 
[[Bólkur:Lívfrøði]]
 
[[af:Virus]]
[[als:Virus (Medizin)]]
[[ar:فيروس]]
[[zh-min-nan:Pēⁿ-to̍k]]
[[bg:Вирус]]
[[ca:Virus]]
[[cs:Virus]]
[[cy:Feirws]]
[[da:Virus (biologi)]]
[[de:Viren]]
[[et:Viirused]]
[[el:Ιός]]
[[en:Virus]]
[[es:Virus]]
[[eo:Viruso (biologio)]]
[[eu:Birus]]
[[fa:ویروس]]
[[fr:Virus]]
[[ko:바이러스]]
[[hi:वायरस]]
[[id:Virus]]
[[is:Veira]]
[[it:Virus (biologia)]]
[[he:נגיף]]
[[la:Virus biologicum]]
[[lv:Vīruss]]
[[lt:Virusas]]
[[hu:Vírus (biológia)]]
[[mk:Вирус]]
[[mr:विषाणू]]
[[ms:Virus]]
[[mn:Вирус]]
[[nl:Virus (biologie)]]
[[ja:ウイルス]]
[[no:Virus]]
[[nn:Virus]]
[[pl:Wirus]]
[[pt:Vírus]]
[[ro:Virus]]
[[qu:Añaw]]
[[ru:Вирусы]]
[[simple:Virus]]
[[sk:Vírus]]
[[sl:Virusi]]
[[sr:Вирус]]
[[su:Virus]]
[[fi:Virukset]]
[[sv:Virus]]
[[ta:தீ நுண்மம்]]
[[th:ไวรัส]]
[[vi:Virus]]
[[tr:Virüs]]
[[uk:Вірус]]
[[ur:وائرس]]
[[yi:וויירוס]]
[[zh:病毒]]