Munurin millum rættingarnar hjá "Kommunisma"

Content deleted Content added
Málslig villa.
Umformulerað ymsar setningar.
Linja 6:
Kendasta nútímans útleggingin av politisku hugsjónini hevur tó sín uppruna í smáritinum ''"Manifest der Kommunistischen Partei''" (kommunistiska stevnuskráin), eftir týsku heimsspekingunum [[Karl Marx]] og [[Friedrich Engels]] frá 1848. Hugsjónin hjá Karl Marx kallast ''marxisma'' ella ''klassisk kommunisma.''
 
Tað er ein ávís ósemja millum kommunistiskar teinkjarar um, hvat høvuðsendamálið við kommunistisku samfelagshugsjónini er. Felags fyri flestu útleggingar av kommunistiska ástøðinum er tó, at tær flestu síggja samfeløgini sum eitt stríð millum tvær høvuðsstættir; borgarastættin (''bourgeoisie''), og verkamannastættin (''proletariati''). Borgarastættin eiguregiur vinnutólini og rávørurnar, og kannræður keypasostætt arbeiðsmegiyvir frákapitalinum verkamannastættini,í hvørssamfelagnum. einastaVið aktivhesum erkapitali arbeiðsmegikann sín.borgarastættin Klassiskakeypa kommunismanarbeiðsmegi heldurfrá uppáverkamannastættini, at arbeiðivirðisøkir hjárávøruna, verkamannastættinisum elvirsíðani tilkann einaseljast virðisøkingvíðari avvið vinningi. rávøru,Klassiska kommunisman borgarastættinheldur eiguruppá, og at hendan virðisøking (vinningurin) ikki kemur verkamannastættini til góðar, eftirsum hon einans móttekur eina fasta samsýning (løn) fyri arbeiði sítt. Kommunistiska loysnin uppá trupulleikan er, at felagsskapurin skal ognartaka vinnutólini, og at allir landsins borgarar kunnu fáa lut í virðisøkingini. Fyri at røkka hesum máli er neyðugt at avtaka privata ognarrættin, og at stovna ein sterkan felagsskap, ið gjøgnum sín fullkomna ognarrætt skal tryggja javnrætt í samfelagnum.
 
Aðrar stættir innan klassisku kommunismuna er smáborgarastættin (''petite bourgeoisie''), ið eigur vinnutól, men ikki keypur arbeiðsmegi frá verkamannastættini, og fátækrafólkið (''lumpenproletariat'').
 
== Kommunisma í heiminum í dag ==
Meginparturin av heiminum í dag, nýtur [[Kapitalisma|marknaðarbúskap]] ella blandaðan búskap, har bæði tað privata og tað almenna hava ein virknan leiklut í búskapinum. Soleiðis er eisini í londum sum [[Kina]], hvørs stjórnarskipan formliga lýsur landi at vera kommunistiskt.
 
Aðrir statir, hvørs stjórnarskipanir formliga hava lýst londini at vera kommunistisk, eru til dømis [[Kuba]], [[Norðurkorea]] og [[Sovjetsamveldið]].