Munurin millum rættingarnar hjá "New York City"

Content deleted Content added
No edit summary
Linja 26:
|}
'''New York City''' ([[Enskt mál|enskt]]: ''The City of New York''), ella bara '''New York''', eisini '''Nýjorvík''', er ein býur í lutstaturin [[New York]] í [[USA]]. Býurin hevur umleið 8 mió. íbúgvar og er ein av heimsins størstu býum. New York City er kendur sum ''býurin, ið aldri svevur'' ella the Big Apple (tað stóra epli). Hann er eisini kendur fyri nógvu søvnini, sjónleikarhúsini, matstovurnar og viðarlundirnar. New York varð grundaður í [[1624]], og verður útjaðarin roknaður uppí, búgva 19 mió. fólk har. Mong máttmikil fleirtjóðafeløg hava høvuðssæti í New York City. [[ST|Sameindu Tjóðir]], ''ST'', hava eisini høvuðssæti har. ST aðalfundurin verður hildin á hvørjum ári í New York.
 
New York verður vanliga roknaður sum ein av háborgunum hjá [[Demokratiski Flokkurin|demokratunum]], bæði til forseta- og kongressval. Núverandi borgarstjórin er tó [[Republikanski Flokkurin|republikanari]]. Nógvir [[jødar]] búgva í New York; umleið 5,435,000 jødar búgva í [[USA]] í 2013 <ref>http://books.google.ca/books?id=-MChymxEfdsC&pg=PA271&lpg=#v=onepage&q&f=false</ref>, harav 1,750,000 búgva í New York <ref>http://www.adherents.com/largecom/com_judaism.html</ref>.
 
== Søga ==
Line 35 ⟶ 33:
Í árinum [[1665]] tóku [[Ongland|onglendingar]] býin, og fekk hann tá navnið, hann nú hevur. Havnarplássið var gott, og eftir at teir í árunum [[1818]]-[[1825]] høvdu grivið eina langa skipagryvju millum [[Erievatn]] og [[Hudsoná]], lá býurin líka væl fyri útflutningi sum innflutningi, so hann vaks skjótt.
 
Í [[1904]] vóru komnir um ein millión innflytarir til [[USA]] um árið.
[[Mynd:Statue_of_Liberty,_NY.jpg|thumb|right|250px|Eitt tað fyrsta ferðafólk, sum kemur til New York við skipi, sær, er tann stóra myndin av [[Frælsisgudinnuna|Frælsisdísini]], sum [[Frakland]] gav [[USA]] í [[1886]].]]
Í [[1904]] vóru komnir um ein millión innflytarir til [[USA]] um árið. Flestu innflytararnir komu fyrst til [[Ellis Island]] úti fyri New York, áðrenn teir sluppu at halda fram ferð síni. Fyrsta, innflytarar fingu eyga á, tá ið teir sjóvegis komu til [[USA]], var [[Frælsisgudinnuna]] ([[Enskt mál|enskt]]: ''Statue of Liberty'') við tí lýsandi kyndlinum. Hon er 46 m. høg, hon verður eisini brúkt til vita.
 
Tá ið amerikanarar bygdu síni tiltiknu háhús, eitt nú [[Empire State Building]] í 1929-31, og tríggjar brýr um [[Harlem River]] í býnum, varnaðust nakrir arbeiðstakarar av tilvild, at mohawk-indianarar av [[Irokesarar|irokesara]]-ætt toldu at arbeiða í fleiri hundrað metra hædd, uttan at ørilsi kom á teir. Ofta vóru tað indianarar og fólk úr teimum lægstu sosialu stættunum, ið fingu tann hættisliga kjansin. Byggifyritøkan skuldi brúka lyftarar, ið skuldu standa rættiliga langt uppi yvir Harlem River. Hesir indianarar gjørdu so sítt til, at hesi veldigu bygningsverkini vórðu liðug eftir mettíð. Irokesarar og mohawkar ræðast ikki hæddir og vórðu og verða brúktir sum serlærdir, sera fimir arbeiðarar hjá byggivinnuni.
Line 45 ⟶ 44:
Her síggja vit, hvussu tey reisa seg móti himni á [[Manhattan]]oynni.]]
Tann 11. sept. í 2001 var Sambandsríki Amerika rakt av yvirgangsatsókn. Fyrst fleyg eitt flogfar inn í norðara tornið á Manhattan, men 15 minuttir seinni, áðrenn nakar hevði funnið út av, hvat veruliga fór fram, fleyg eitt annað flogfar inn í hitt tornið. Ein tíma seinni rendi eitt triðja flogfar niður í Pentagon í Washington D.C. Hvørt ár síðan hendingina hevur minningarhald verið hildið í New York á ársdegnum
 
== Politikkur ==
New York verður vanliga roknaður sum ein av háborgunum hjá [[Demokratiski Flokkurin|demokratunum]], bæði til forseta- og kongressval. Núverandi borgarstjórin er tó [[Republikanski Flokkurin|republikanari]].
 
== Búskapur ==
Line 72 ⟶ 74:
[[Bronx]] og [[Manhattan]] eru sunnari parturin av eini langari oyggj, og norðari parturin verður kallaður [[Long Island]], og er ikki partur av New York City. Eyðkent fyri miðbýin, [[Manhattan]], eru skýskravararnir, sum mangir eru hægri enn 300 m. Manhattan, miðbýurin í New York, stendur á lítlari oyggj millum áirnar [[Hudsoná|Hudson]] og [[Red River]].
 
Fólkið í býnum (8,3 mill, við útjaðarunum 19 mill) er ættað úr ymsum heraldshornum - har er ein býarpartur, [[Harlem]], við svørtum, ein við [[Kina|kinesum]], ein við [[Týskland|týskarum]], ein við [[Italia|italum]], o.s.fr. Húsini í teimum nýggju býarpørtunum eru stásilig, og har eru allir hentleikar, sum hugsast kunnu, men so eru eisini pláss í býnum, har ið fólkið búleikast í ússaligum hølum og livir í vánaligum korum.
 
Metroin bindur allan býin saman og ger tað sera lætt at ferðast frá einum enda til annan av býnum. Bussar koyra allan dagin og náttina við og eisini er gott toksamband til býir uttanfyri New York.
 
== Fólkið ==
NewFólkið Yorkí verðurbýnum vanliga(8,3 roknaðurmill, sumvið einútjaðarunum av19 háborgunummill) hjáer ættað úr ymsum heraldshornum - har er ein býarpartur, [[Demokratiski Flokkurin|demokratunumHarlem]], bæðivið tilsvørtum, forseta-ein ogvið kongressval.[[Kina|kinesum]], Núverandiein borgarstjórinvið er[[Týskland|týskarum]], ein við [[Republikanski FlokkurinItalia|republikanariitalum]], o.s.fr. Nógvir [[jødar]] búgva í New York; umleið 5,435,000 jødar búgva í [[USA]] í 2013 <ref>http://books.google.ca/books?id=-MChymxEfdsC&pg=PA271&lpg=#v=onepage&q&f=false</ref>, harav 1,750,000 búgva í New York <ref>http://www.adherents.com/largecom/com_judaism.html</ref>.
 
== Systurstaðir ==