Munurin millum rættingarnar hjá "Latínskt mál"

Content deleted Content added
Mauritz (kjak | íkøst)
No edit summary
Mauritz (kjak | íkøst)
sNo edit summary
Linja 20:
Latín var uppruniliga talað í [[Latium]], í [[Italiahálvoynni]].<ref>{{cite book |title=A companion to Latin studies |first=John Edwin |last=Sandys |location=Chicago |publisher=[[University of Chicago Press]] |year=1910 |pages=811–812}}</ref> Ígjøgnum valdið hjá [[Rómverska tjóðveldið|Rómverska tjóðveldinum]] varð latín tað ráðandi málið, fyrst í [[Italia]] og seinni tvørtur ígjøgnum [[Rómverjaríkið]]. [[Talumálslatín]] mentist til tey [[Rómansk mál|rómanska mál]], t.d. [[Italskt mál|italskt]], [[Portugisiskt mál|portugisiskt]], [[Spanskt mál|spanskt]], [[Franskt mál|franskt]] og [[Rumenskt mál|rumenskt]]. Nógv orð í [[Enskt mál|enskum]] og eisini [[Danskt mál|donskum]] komu frá latíni. Latínskar røtur brúkast í [[guðfrøði]], [[lívfrøði]] og [[læknafrøði]].
 
Undir seina Rómverska tjóðveldið (um [[75 f.Kr.]]), varð [[fornlatín]] fyrisett tilltil [[klassiskt latín]]. [[Talumálslatín]] var tað mál, ið talaðist um tað mundið og sýnist í innskriftum og verkum av skemtleikskøldum sum [[Plautus]] og [[Terentius]].<ref>{{cite book | ref=harv | first=Victor Selden |last=Clark |year=1900 |title=Studies in the Latin of the Middle Ages and the Renaissance |location=Lancaster |publisher=The New Era Printing Company}}</ref> [[Seinlatín]] er skriftsmálið frá [[3. øld|3. øldini]] og [[miðaldarlatín]] er málið frá [[9. øld|9. øldini]], ið mentist til [[endurburðarlatín]] undir [[Renessansan|endurburðartíðina]]. Seini mentist [[nýlatín]]. Latín varð brúkað fyri altjóða samskifti og vísindi til [[18. øld|18. øldina]], tá ið man byrjaði brúka talumál fyri skriftir. [[Kirkjulatín]] er enn almennt mál í [[Pávastólurin|Pávastólinum]] og [[Rómversk-katólska kirkjan|Rómversk-katólsku kirkjuni]]. Latín undirvísast í skúlum um allan heim.<ref>{{cite journal |title=A Dead Language That's Very Much Alive |url=https://www.nytimes.com/2008/10/07/nyregion/07latin.html |first=Winnie |last=Hu |journal=New York Times |date=6 October 2008 |ref=harv}}</ref><ref>{{cite journal |title=The New case for Latin |url=http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,90457,00.html |first=Mike |last=Eskenazi |journal=TIME |date=2 December 2000}}</ref>
 
Latín er bendingarmál og hevur trý [[Kyn (mállæra)|kyn]] og sjey [[føll]].