Munurin millum rættingarnar hjá "Gregorianski kalendarin"
Content deleted Content added
s Egnar skrivivillur rættaðar |
sNo edit summary |
||
Linja 1:
'''Gregorianski kalendarin''' verður brúktur í [[Vesturheimurin|Vesturheiminum]]. Hann er ein tillaging av [[Julianski kalendarin|julianska kalendaranum]]. [[Aloysius Lilius]] skeyt upp at brúka kalendaran, og [[Gregorius XIII pávi]], sum kalendarin fekk navn eftir, setti hann í gildi 24. februar 1582. Summir mæltu til at rætta kalendaran við at loypa leypárini um 10 ferðir. Soleiðis hevði kalendarin verið fluttur 10 dagar fram. Gregorius XIII pávi vildi kortini hava hetta gjørt í einum við at stytta oktober 10 dagar, og soleiðis kom dagurin eftir hósdag 4. oktober 1582 at eita fríggjadagur 15. oktober 1582. Ymiskt var, hvussu lond tóku ímóti gregorianska kalendaranum, men so við og við tóku øll [[Katólska kirkjan|katólsk]] og síðan [[Protestantiska kirkjan|protestantisk]] lond við kalendaranum.
Gregorianski kalendarin varð gjørdur, tí at julianski kalendarin var eitt sindur skeivur. Miðalsólárið er ikki eitt heilt dagatal – tað er 365,2422 dagar ella umleið 365{{sfrac|1|4}} dagar – so neyðugt er við árum við ymiskari longd, og tí vórðu [[leypár]] (eisini nevnd skotár) sett inn í julianska kalendaran. Julianski kalendarin hevði fast leypár 4. hvørt ár, t.v.s. 100 leypár fyri hvørji 400 ár. Við rættingum í gregorianska kalendaranum verða 97 leypár fyri hvørji 400 ár.
Í Danmark var ikki farið yvir til gregorianska kalendaran fyrr enn ár 1700. Danski astronomurin [[Ole Rømer]] arbeiddi við málinum, og tá [[Fríðrikur IV]] kongur tók við eftir [[Christian V]] í 1699, fekk Ole Rømer sannført hann um broytingina. Kongur gjørdi av, at dagurin eftir sunnudag 18. februar 1700 skuldi eita mánadagur 1. mars 1700. Men í [[Føroyar|Føroyum]] hendi hetta skiftið ikki fyrr enn í november 1700, tá dagurin aftan á leygardag 16. november varð sunnudagur 28. november.
| |||