Munurin millum rættingarnar hjá "Irak-kríggið"
Content deleted Content added
EileenSanda (kjak | íkøst) No edit summary |
EileenSanda (kjak | íkøst) meira tekst, týtt úr ensku wp-greinini |
||
Linja 159:
{{Campaignbox Persian Gulf Wars}}
'''Irak-kríggið''' var ein langdrigin bardagi, ið USA stóð á odda fyri, og vardi frá 20. mars 2003 til 18. des. 2011. Bardagin byrjaði við at ein samgonga av nógvum londum við USA á odda stóðu saman um at gera innrás í Irak í mars 2003. Tað eydnaðist teimum sameindu herdeildunum at koppa stjórnini hjá [[Saddam Hussein]] og Baath-flokkinum. Saddam Hussein hevði tá verið forseti í [[Irak]] síðan 1979. Kríggið vardi tó í meira enn 10 ár, av tí at uppreistrardeildir í Irak bardust ímóti teimum sameindu herdeildunum og móti tí nýggju stjórnini. Umleið 151.000 to 600.000 irakar ella fleiri lótu lív undir innrásini og tey næstu 3-4 árini. USA tók seg alment út úr Irak í 2011, og tá endaði kríggið. Men síðan hevur borgarakríggj valda í Irak og í 2014 gjørdist USA aftur partur av stríði í landinum í 2014 og var tá á odda fyri einari nýggjari samgongu í einum kríggi, ið enn gongur fyri seg.
'''Irak-kríggið''' vardi frá 20. mars 2003 til 18. des. 2011. [[Saddam Hussein]] var forseti í [[Irak]] frá 1979 til 2003, tá ið [[USA]] saman við teirra sameindu gjørdu innrás í Irak og koyrdu Saddam Hussein og Baath flokkin frá. Í 2005 varð nýggj grundlóg viðtikin, soleiðis, at landið nú hevur [[fólkaræði]]sliga stýrisskipan. Meðan Hussein hevði valdið var landið skipað sum fullkomiligt [[einaræði]], og meðan hann sýrdi, mátti irakiska fólkið, serliga [[kurdar]]nir, tola nógv. Stjórnin fekk stuðul frá herinum og trygdarløgregluni, sum bardu niður alla politiska mótstøðu.▼
▲
Innrásin í Irak byrjaði eftir at Saddam Hussein hevði fingið eitt ultimatum um at fara úr landinum. Innrásin byrjaði við einum "shock and awe" bumbuálopi. Irakiskar herdeildir vóru skjótt yvirmannaðar og herdeildir hjá USA fóru inn í landið. Ba'atist stjórnin varð feld og Saddam Hussein varð fangaður í desember 2003 og avrættaður trý ár seinni av einum hernaðardómstóli. Tómrúmið ið uppstóð eftir Saddam Hussein og vánalig leiðsla av tí bráðfeingis stjórnini ið varð sett av teimum sameindu herdeildini, førdi til harðskap, ið av summum journalistum verður nevnt borgarakríggj, í Irak í 2006-07, har harðskapur varð framdur av Sunni og Shi'a trúarbólkum. Harumframt varð eisini uppreistur ímóti USA og teimum sameindu herdeildunum ið vóru í landinum. Harðskapurin førdi til, at USA økti munandi um herdeildir sínar fyri at veita trygd til Baghdad og Al Anbar landlutin. Á vetri 2007-08 byrjaði USA at taka herdeildir sínar úr Irak, og eftir at Barack Obama gjørdist forseti í USA kom ferð á afturtøkuna av amerikonskum herdeildum úr Irak, til teir at enda heilt fóru úr landinum í 2011.
== Sí eisini ==
| |||