|
[[Mynd:Rows_of_bodies_of_dead_inmates_fill_the_yard_of_Lager_Nordhausen,_a_Gestapo_concentration_camp.jpg|thumb|right|250px]]
'''Holocaust''' (úr [[Grikskt mál|Griskum]] ὁλόκαυστος ''holókaustos'': ''hólos'', "heilt" and ''kaustós'', "brent", tað vil siga katastrofa) var útreinskanin av evropeiskum jødum, sum fór fram frá 1933 til 2. heimsbardagi endaði í 1945, framt av týska statinum undir leiðslu av nazi-leiðaranum Adolf Hitler. Holocaust er ein av mest umtalaðu hendingum nakrantíð. Undir krígnum vóru umleið 6. 000. 000 jødar dripnir, og hetta var næstan 60 % av øllum jødum, ið livdu tá. At hata jødar er nakað, ið ikki byrjaði í [[Týskland]]i, tá ið [[Adolf Hitler]] kom til valdi, hetta byrjaði langt áðrenn í heimsøguniheimssøguni. Hetta var heldur ikki nakað týskt "fænomen", at hata jødarnar. Eitt rótgrógvið hat ímóti jødunum er eisini at síggja í skriftunum hjá Martini Luther, og hetta var eisini ein týdningarmikil partur av sjálvsfatanunisjálvsfatanini hjá teimum [[Kristin|kristnu]].
Síðan tað, í tí meira ”moderna” samfelagnum, tað vil siga aftaná ár 1800, eru jødarnir hjá mongum fólkum blivnir fataðir sum ein bumsur ella pirra á samfelags-kroppinum. Har eru fleiri felagskapir settir í stovn, tann stórstistørsti av teimum er nokk nazistaflokkurin. Nazistaflokkurin við [[Adolf Hitler]] á odda, kom til ræði í [[Týskland]]i í ár 1933. Nazistarnir dugdu væl at "selja" seg, og skjótt vóru teir blivnir sera væl dámdir víða um. Teir fingu skaffa fleiri túsind fólkum arbeiði, av tí at motorvegur var settur í gerð. Teir søgdu, at hetta fór at betra um sambandið, og tað fór tað nú eisini, men stórsta grundin var nokk tí, at tað skuldi vera lættari at transportera tanks, herðbilar, hermenn og annað, ið skuldi brúkast til [[Seinni heimsbardagi|kríggið]] nøkur ár seinni.
Men jú longur nazistarnir sita við valdið, jú meira eyðsýndir vera teir. Her byrjar at henda okkurt. Hitler byrjar at byggja sær ein herð, ein herð, sum vil nakað við alskyns kampvognum. Eisini verður gjørt um seg millum fólkið, har ein ávísur missmunur verður. Her er tað serliga jødarnir, ið eru hart raktir. Har verður sett forboð fyri teimum mong støð, har verða vístar ræðumyndir av jødunum, har ið teir vera lýstir sum nakað ringt. Og hetta verður verri og verri, jødarnir vera viðfarnir sum dýr! Og tá er tað, at kríggið byrjar.
[[1. september|1. septembur]] í [[1939]] loypaleypa týskararnir á [[Pólland]], og so er allur heimurin í kríggi. Og tá koma nazistarnir út við øllum um jødarnar. Teir vilja hava eitt stóra-Týskland uttan jødar, vilja beina fyri jødunum. Nógvar og stórar legur vóru bygdar, har ið jødarnir vóru sendir fyri at arbeiða og drepast. Ikki bert jødar blivu dripnir, eisini evnaveik, myrk fólk, fólk ið hoyrdi til [[Jehova Vitni|Jehovas Vitnið]], [[Samkynd|homoseksuelsamkynd]], slavirslavur og [[Russland|russar]]. Tok koyrdu í hópatali út í mongu legurnar, ið lógu spjeiddarspjaddar runt í londum eystan fyri Týskland, lond sum Pólland, Russland, EysturríkiðEysturríki og TjekkíiðKekkia. Tokini vóru meira enn full hvørja ferð tey fóru, og tað var sum oftast sera langar ferðir, við hvørki vátum ella turrum, so mong doyðu á ferðini.
Tað var hart at liva í legunum, lívskorini vóru ikki góð. Lítið at eta, vánalig støð at sova í og hart arbeiði. Og fleiri túsind fólk blivu dripin hvønn dag. Tá ið kríggið endaði í juni mánaði í 1945, vóru næstan 6. 000. 000 [[jødar]] blivnir dripnir.
=== Ætlanin ===
=== Hvussu vistu týskarar hvør var jødi? ===
Tann 14. november 1935 sendu nasistarnar hesa definitiónina av einum jøda út: Ein og hvør vidvið trimum ella tveimum jødiskum ommum og abbum, sum hoyrdu til tadtað jødiska samfelagidsamfelagið t. 15. september 1935, ella aftaná tadtað; var giftur vidvið einum jøda ella jødindu t. 15. september 1935, ella aftaná tadtað; var avkomin av einum parlagi ella einum ”útumsparlags-sambandi” vid einum jøda 15. september 1935, ella aftaná tadtað.
=== Legurnar: ===
|
