Munurin millum rættingarnar hjá "Vigdís Finnbogadóttir"

'''Vigdís Louise Finnbogadóttir''', fødd [[15. apríl]] [[1930]] í [[Reykjavík]], [[Ísland|Íslandi]], er íslendskur [[UNESCO]] sendiharri og fjórði forseti Íslands. Hon var forseti frá [[1980]] -til [[1996]], og var fyrsta kvinna í heimunum at verða vald forseti í fólkaræðisvalskipan. Hon eigur eisini metið at vera tann kvinnan, sum hevur sitið longst í einum samanhangandi tíðarskeiði.

Vigdís fekk prógv frá miðnámskúlanum ''Menntaskólinn í Reykjavík'' í [[1949]]. Aftaná miðnámskúlaprógvið fór hon til Fraklands á undir víðari lesnað, og las hon franskt og franskan litturatur, bæði í [[Sorbonne]] háskúlanum og í [[Grenoble]] frá [[1949]] -til [[1953]]. Síðani fór Vigdís til Keypmannahavnar, har hon las teatur við háskúlan í Keypmannahavn. Aftaná at hava vent nøsini aftur til Íslands, las hon uppaftur víðari og fekkgjørdist BA grad í fronskum og enskum í Háskúla Íslands.

Í [[1960-árini|1960-árunum]] og [[1970-árini|1970-árunum]] var Vigdís ein dyggur mótstandari av amerikansku herbasuni í [[Keflavík]], og luttók hon í fleiri mótmælisgongum og tiltøkum. Hvørt ár gingu fleiri hundrað, og onkuntíð túsund mansfólk, tann 50 km langa teinin frá Reykjavík til Keflavíkar, ímeðan tey róptu: "Ísland úr NATO - Herin burt".

Vigdís giftist einum lækna í [[1954]], men hjúnarbandið helt ikki, og tey vórðu skild í [[1963]]. Vigdís hevði altíð havt ynski um at fingið børn, og bleiv tann dreymurin til veruleika, tá hon, sum 41 ára gomul, tann [[18. oktober]] [[1972]], fekk eitt vakurt gentubarn í favnin. Vigdis var tann fyrsta einliga kvinna í Íslandi, ið fekk loyvi at adoptera barn, og gleðin var stór.

Javnstøðubardagin hevði verið ein langur kampur hjá kvinnum í Íslandi. Altjóða kvinnuárið í [[1975]], fingu íslenskar kvinnur øll eygu á seg, tá 90% av kvinnum á arbeiðsmarknaðinum fóru í verkfall, fyri at vísa, at tær vóru líka nógv verdar sum menninir, og mótmæla at tær ikki vóru virðismettar á arbeiðsmarknaðinum.

So tá tað nærkaðist forsetavali í [[1980]], vóru kvinnurnar sera fokuseraðar uppá at fáa eina kvinnu valda. Eftir nógva yvirtaling, valdi Vigdís at stilla upp ímóti trimum mannligum valevnum. Nógv vildu vera við, at ein ein kona, og ikki minst ein skild, einlig mamma, onki hevði at gera í forseta embætiforsetaembæti. Hetta brúktu mótstandarar hennara nógv í móti Vigdís í kjaksendingum. Hon vann tó valið við 33.,6% av atkvøðumatkvøðunum, við bert einum og einum hálvum prosenti meir enn nummar tvey, ið fekk 32.,1%. Íslendingar vóru, og eru enn, sera stoltir av hesum vali, og hevði tað við sær at fleiri kvinnur fingu styrkina til at stilla upp í politikki,

Vigdís stillaði uppaftur 3 ferðir. Fyrstu ferð í [[1984]], tá ongin stillaði upp ímóti henni. Í [[1988]], tá ein onnur kvinna stillaði upp ímótir henni. Vigdís vann tað valið við 92% av atkvøðunum. Vigdís stillaði upp fyri síðstu ferð í [[1992]], og var tá aftur ongin mótstøða, og hon av tí grund endurvald. Í nýggjársrøðu síni í januar 1996, boðaði Vigdís frá, at hon ikki stillaði uppaftur til forsetaval.

Hon var ein sera væl umtókt sum forseti, og vóru hjartamál hennara støðan hjá kvinnum í samfelagnum, at verja íslenskaíslendskt tungu,mál og røkta land og tjóð.

Sum forseti vildi Vigdís ikki bert vera ein kransakakufigurur. Hon tók ein aktivan part í umhvørvismálum, bardist fyri at verja um íslenska málið og mentanina, og virkaði sum ein mentanar ambassadørmentanarambassadørur, ið var betri enn nøkur lýsingarherferð fyri íslendsku tjóðina. Hon tosaði ofta um týdningin, smáar tjóðir hava, og var vertur fyri kritiska fundin ímillum [[Ronald Reagan]] og [[Mikhail Gorbachev]] í [[1986]]. Ein týdningarmikil fundur, ið var byrjanin til endan á kalda krígnum.

Vigdís legði stóran dent á, at ungar kvinnur skulduskulu útbúgva seg, og hon var ein stór fyrimynd hjá ungum gentum og kvinnum.<ref>Torild Skard (2014) 'Vigdís Finnbogadóttir' 'Women of power - half a century of female presidents and prime ministers worldwide. Bristol: Policy Press ISBN 978-1-44731-578-0</ref>

Vigdís hevur síðani [[1998]] verið [[UNESCO]] ambassadør av málumambassadørur, og hevur hon starvast nógv bæði í Íslandi og uttanlandauttanlands, fyri at verja um móðurmál. Í dag ([[2015]]) er Vigdís vorðin ein eldri dama, men tað forðar henni ikki, og áhugamálini ið fylla mest í dagligdegnum eru: konsertir, bøkur, biograftúrar og serliga at fara ein túr í sjónleikarahús. Hon er glað fyri tað lívið hevur givið henni, og roynir at liva lívið livandi, og nýta tað so longi hon kann.