Munurin millum rættingarnar hjá "1959"
Content deleted Content added
Ursusmaritimus (kjak | íkøst) sNo edit summary |
No edit summary |
||
Linja 1:
'''1959''' (MCMLIX) var eitt ár, ið byjaði á einum hósdegi eftir tí [[gregorianski kalendarin|gregorianska kalendaranum]].{{Árstal|1959|1940-árini|1950-árini|1960-árini|20}}
----
== Hendingar ==
*[[File:Fidel Castro - MATS Terminal Washington 1959.jpg|thumb|Fidel Castro í 1959]][[1. januar]] - Einaræðisharrin [[Fulgencio Batista]] flýggjar frá [[Havanna]] í [[Kuba]], nú styrki [[Fidel Castro]] veksur.
* [[9. januar]] - [[Petur Mohr Dam]] verður [[løgmaður]] í [[Føroyar|føroyum]].▼
* [[2. januar]] - Herur Fidels Castro kemur til Havanna, Kuba.
* [[3. januar]] - [[Alaska]] verður statur nummar 49 í [[USA]].
* [[4. januar]] - Uppreistrarfólk leidd av [[Che Guevara]] koma til Havanna, Kuba.
** 42 fólk lata lív í [[Kongo]] í einum matbardaga í millum løgreglumenn og lutakarar á ráðstevnu hjá [[Abako]] felagskapinum.
* [[6. januar]] - [[Fidel Castro]] kemur til [[Havanna]] í [[Kuba]].
* [[8. januar]] - [[Charles de Gaulle]] verður forseti í [[Frakland|Fraklandi]].
* [[12. januar]] - [[Motown Records]] verður stovnað í [[Detroit]], [[Michigan]] í [[USA]].
* [[13. januar]] - Kubanskir [[kommunistar]] avrætta 71 fylgjarar av fyrrverandi einaræðisharranum [[Fulgencio Batista]].
* [[21. januar]] - [[Evropa|Evropeiski]] Mannarættindadómstólurin verður settur á stovn.
* [[30. januar]] - [[Danmark|Danska]] ferðamannaskipið MS ''Hans Hedtoft, ''rakar isfjall ávegis til [[Keypmannahavn|Keypmannahavnar]] frá [[Grønland|Grønlandi]]. Skipið søkkur og øll 95 umborð lata lív.
*[[File:Madonna-whos that girl tour-doll.jpg|thumb|Ein Madonna Barbie dukka í 1980 árunum.]][[1. februar]] - Atkvøðugreiðsla í [[Sveis]] niðurstemmar valrætt til kvinnur.
* [[3. februar]] - Flogfar við tónleikarunum [[Buddy Holly]], [[Ritchie Valens]], og [[The Big Bopper]] dettur niður í [[Iowa]], [[USA]]. Allir tríggir og flogskipari teirra lata lív. Vanlukkan verður seinni kend sum "[[The Day the Music Died]]".
* [[18. februar]] - Kvinnur hava valrætt fyri fyrstu ferð í [[Nepal]].
* [[9. mars]] - Fyrsta [[Barbie]] dukkan kemur á marknaðin.
* [[11. mars]] - [[Holland]] vinnur [[Eurovision Song Contest]] við sanginum ''Een beetje.''
* [[6. apríl]] - 31. [[Oscar-virðislønin]] verður hildin í [[Hollywood]]. ''Gigi'' vinnur heiðurslønina fyri besta film.
* [[27. apríl]] - Liu Shaoqi verður valdur statsleiðari í [[Kina]]. Hann tekur við av [[Mao Zedong]].
* [[30. juni]] - 21 næmingar lata lív, og meir enn 100 verða meiðslaði tá eitt amerikanskt krígsflogfar dettur niður og rakar Miamori Elementary School á japonsku oynni Okinawa. Flogskiparin klárar at sleppa sær úr flogfarinum áðrenn stoytin.<ref>"21 Die as Jet Hits School On Okinawa", ''Oakland Tribune'', June 30, 1959, p1
</ref>
* [[15. juli]] - Verkafall tekur seg upp ímillum stál arbeiðarar í [[USA]].
* [[8. august]] - Flóð í [[Teivan]] hevur við sær at 2.000 lata lív.
* [[15. august]] - [[Kypros]] fær fullveldi.
* [[21. august]] - [[Hawaii]] verður statur nummar 50 í [[USA]].
* [[24. august]] - [[Kypros]] verður limur í [[Sameindu Tjóðir|Sameindu Tjóðunum]].
* [[16. september]] - Fyrsta kopi maskinan kemur á marknaðin. Talan er um eina Xerox 914.
*[[File:Exposition Astérix à la BnF (10307363374).jpg|thumb|Ein Asterix samlifigurur]][[26. september]] - Tropiska ódnin "Vera" rakar [[Japan]], og verður roknað við at 5.098 lata lív, 38.921 verða meiðslaði, og 1.533.000 verða heimleys.
* [[29. oktober]] - Teknirøðsfigururin [[Asterix]] verðu at síggja fyri fyrstu ferð í [[Frakland|fransk]]-[[Belgia|belgiska]] teknirøðsblaðnum ''Pilote''.
* [[31. oktober]] - Ófriður tekur seg upp í [[Kongo]].
* [[1. november]] - Ófriður tekur seg upp í [[Ruanda]].
* [[14. desember]] - Makarios III veråur valdur fyrsti forseti [[Kypros]].
==== Ókendar dagsetningar ====
* [[Sokkabuksur]] koma á marknaðin.
* Fyrsti [[HIV/AIDS|HIV]] smittaði persónur vitað er um, doyr í [[Kongo]] í [[Afrika]].
* Kaspiski tikarin doyr út í [[Iran]].
* [[Ísland|Íslenska]] løgreglan arbeiðir við fyrsta álvarsliga rúsevnismálinum í [[Reykjavík]].
* [[Cadillac]] árgangur 1959 kemur á marknaðin.
=== List ===
==== Filmar ====
* ''Sleeping Beauty'' (Tornirósa) hjá [[Walt Disney Company|Walt Disney]] (Frumsýndur [[29. januar]])
* ''Ben-Hur'' við [[Charlton Heston]] í høvuðsleiklutinum. (Frumsýndur [[18. november]]) Filmurin vinnur 11 [[Oscar-virðislønin|Oscars-virðislønir]]. Eitt met sum ikki verður javnað fyrr enn 39 ár seinni í [[1998]] av filminum ''Titanic'' hjá filmsleikstjóranum [[James Cameron]].
==== Sjónvarpsrøðir ====
* [[CBS]] byrjar at vísa sjónvarpsrøðina ''The Twilight Zone'' (Frumsýnd [[2. oktober]]) Røðin verður send í 5 ár frá 1959 - [[1964]].
=== Ítróttur ===
==== Fótbóltur ====
* [[
* [[
* [[29. juli]] - [[Føroyar]]-[[Ísland]] (B) 2-5 (1-3) í [[Tórshavn]], Føroyum.
* [[18. august]] - [[Hetland]]-[[Føroyar]] 1-4 (0-4) í [[Lerwick]], [[Hetland|Hetlandi]].
== Føðingar ==
*[[File:Emma Thompson Césars 2009.jpg|thumb|Emma Thompson í 2009.]][[12. januar]] - [[Per Håkan Gessle]], svenskur tónleikari (Roxette)
* [[22. februar]] - [[Kyle MacLachlan]], amerikanskur sjónleikari (''Twin Peaks'')
* [[16. mars]] - [[Jens Stoltenberg]], norskur forsætismálaráðharri
* [[18. mars]] - [[Luc Besson]], franskur filmsleikstjóri (''The Fifth Element'')
* [[3. apríl]] - [[David Hyde Pierce]], amerikanskur sjónleikari (''Frasier'')
* [[15. apríl]] - [[Emma Thompson]], enskur sjónleikari (''Sense and Sensibility'')
* [[17. apríl]] - [[Sean Bean]], enskur sjónleikari (''The Lord of The Rings'')
* [[22. mai]] - [[Morrissey]], enskur sangari
* [[29. mai]] - [[Rupert Everett]], enskur sjónleikari (''My Best Friend's Wedding'')
* [[11. juni]] - [[Hugh Laurie]], enskur sjónleikari (''House M.D.'')
* [[26. juli]] - [[Kevin Spacey]], amerikanskur sjónleikari (''American Beauty'')
* [[7. oktober]] - [[Simon Cowell]], enskur tónleikaframleiðari og sjónvarpsdómari.
* [[5. november]] - [[Bryan Adams]], kanadiskur sangari.
* [[31. desember]] - [[Val Kilmer]], amerikanskur sjónleikari (''Batman Forever'')
== Andlát ==
*[[3. februar]]
**[[Buddy Holly]], amerikanskur rokksangari. (f. [[1930]])
**[[Ritchie Valens]], amerikanskur rokksangari (f. [[1941]])
**[[The Big Bopper]] (J.P. Richardson), amerikanskur rokksangari (f. [[1930]])
*[[17. juli]] - [[Billie Holiday]], amerikonsk songkvinna. (f. [[1915]])
== Keldur ==
[[Bólkur:1959|*]]
| |||