Munurin millum rættingarnar hjá "Krokudillur"

Content deleted Content added
No edit summary
Tofts (kjak | íkøst)
s Sambært nýggju málnevndini og heimsatlassinum, eiga øll lániorð ið framberast [ai] av øllum føroyingum, at stavast ai, uttan tey ið eru av germanskum (t.d. týskum) uppruna - caiman er úr sponskum. smb. mai og kai.
Linja 10:
}}
 
'''Krokudillur''' (frøðiheiti: ''Crocodilia'') eru [[skriðdýr]]. KeimanurKaimanur, gavialur, krokodilla og alligatorur teljast upp í krokodillur. 13 krokodillusløg eru, 8 keimansløgkaimansløg, 2 alligatorsløg og eitt gavialslag. Fyri 100 mió árum síðan ók hon eisini í mýrlendum saman við [[Dinosaurur|dinosaurunum]]. Krokodillur taka ymisk dýr. Tær fjala seg í vøtnum, mýrum, áum og leggja á bæði stór og smá dýr, ið koma teimum nær. Alligatorar og krokodillur slúka froskar og [[Fiskur|fisk]] heilar. Hjørtir og onnur stórdýr draga tær undir vatn, læsa kjaftin í fongin, snara kroppinum á og skræða soleiðis fongin sundur. Hendinga ferð leggja alligatorar og krokodillur á fólk. Krokodillan er næstan allastaðni í [[Afrika]] sunnanfyri [[Sahel]] og í [[Avstralia]], [[Florida]], [[Karibia]], [[Miðamerika|Mið]]- og [[Suðuramerika]]. Tvey alligatorsløg eru: tann amerikanski og tann kinverski. Nú er kinverski alligatorurin nógv hóttur, bara nøkur fá hundrað dýr eru eftir. Tann amerikanski alligatorurin heldur til í mýrum og áum í t.d. [[Louisiana]], [[Carolina]] og [[Florida]] í Landsynnings-USA. Hann veiðir vaðfugl, fisk og annað mangt. Í tættbygdum økjum tekur hann viðhvørt óvarin [[heimadýr]]. Gavialurin livir í [[India]], [[Burma]], [[Pakistan]], [[Bangladesj]] og [[Nepal]] í [[Ásia]]. KeimanurKaimanur livir í Mið- og Suðuramerika.
 
Sum flestu skriðdýrini verpur kvennkrokodillan, og hon verjir eggini, til ungarnir koma út. Tríggir mánaðir, so koma ungarnir út. Mamman ansar væl eftir teimum, so stórar eðlur og onnur [[ránsdýr]] ikki taka teir. Varisliga tekur hon nakrar í kjaftin í senn og ber teir oman í vatnið, har teir eru tryggari. Krokodillur liggja ofta við opnum kjafti og sóla sær. Blóðæðrar í kjaftinum súgva sólarhita í seg, so kropshitin veksur. Tí orka tær at veiða sær føði um kvøldið.
Linja 16:
== Flokking ==
[[Mynd:Rangemapx.gif|thumb|right|250px|Kortið vísir útbreiðsluøki í USA, amerikanskur alligatorur (Alligator mississippiensis).]]
Keimanur, gavialur, krokodilla og alligatorur teljast upp í crocodilia. Til eru 1 gavialslag, 2 alligatorsløg, 8 keimansløgkaimansløg og 13 krokodillusløg - tilsamans 24 sløg.
 
* Ætt: Crocodilia (krokodillur)
** Slekt: Gavialidae (gavialur)
*** Slag: Gavialis gangeticus

** Slekt: Caimaninae (keimanurkaimanur)

*** Slag: C. yacare
*** Slag: C. crocodilus apaporiensis

Linja 41:
Mynd:Marsh_crocodile_or_Magar_at_Ranganathittu_Sanctuary_(pix_SShukla).JPG|Krokodilla. Fjórða tonnin báðumegin í undirkjaftinum sæst, tá ið kjafturin er saman.
Mynd:Alligator_mississippiensis_-_Oasis_Park_-_03.jpg|Alligatorur. Eingin tonn sæst í undirkjaftinum á alligatorinum, tá ið kjafturin er saman.
Mynd:Caiman_latirostris_(Broad-snouted_caiman)_Burgers_zoo,_Arnhem,_the_Netherlands.jpg|KeimanurKaimanur. Kjafturin er breiður, so keimanurinkaimanurin kann taka nógv ymisk dýr.
Mynd:Gharial_male.jpg|Gavialur. Gavialurin hevur langan, smidligan kjaft við hvøssum tonnum at taka fisk við.
</gallery>