Munurin millum rættingarnar hjá "Filipsoyggjar"

'''Filipsoyggjar''' ([[Filipinskt mál|filipinskt]]; ''Repúbliká ng̃ Pilipinas'', [[Enskt mál|Enskt]]; ''Republic of the Philippines'') er eitt stórt land í [[Landsynningsásia]]. Filipsoyggjar hevur 100 mió íbúgvar í 2014. Tað hevur verið ein stórur fólkavøkstur á Filippinunum seinastu árini. Frá 1990 til 2008 vaks fólkatalið við 28 milliónum, ein vøkstur á 45 prosent. Høvuðstaðurin kallast [[Manila]], og størsti býurin er [[Quezon City]]. Almennu [[mál]]ini eru tvey í tali, [[Filipinskt mál|filipinskt]] og [[Enskt mál|enskt]]. Í næstan 400 ár vóru Filipsoyggjar undir [[Spania]], og landið er kallað upp eftir [[Spania|spanska]] konginum [[Filipi 2.]] Í 1898 legði [[USA]] Filipsoyggjar undir seg og hevði ræðið, til landið gjørdist frælst ríki í 1946. Einki land í heiminum verður so illa plágað av [[1946Náttúruvanlukka|náttúruvanlukkum]] sum Filipsoyggjarnar. Har eru umleið 20 [[ódnir]] um árið, og [[Jarðskjálvti|jarðskjálvtar]] eru rættiliga ofta.

Har búgva yvir 90.000.000 fólk, og almenna málið har er enskt, men tey flestu fólkini tosa filipinskt. Høvðusstaðurin eitur Manila og har búgva yvir 1.600.000 fólk. Flestu filipinar eru av [[Maleisia|maleiskari]] ætt, men har eru eisini [[Kina|kinverskir]] tilflytarar og [[mestitsar]], fólk av blandaðum blóði. Í summum fjarskotnum og avbyrgdum oyggjum í Filipsoyggjum búgva fólk, ið liva sum veiðifólk og savnarar og lívbjarga sær við at fiska, veiða [[dýr]], henta ber, savna frukt og grønmeti. Hesi upprunafólk eru ímillum tey seinastu í heiminum, sum liva soleiðis, men tilvera teirra er hótt, tí at skógirnir, har tey halda til, verða høgdir niður.

Viðgitni rannsóknarfarin [[Ferdinand Magellan|Magellan]] var fyrsi maður, ið boðaði filipinum [[Rómversk-katólska kirkjan|katólska]] trúgv, tá ið hann á ferð síni kring [[jørðin]]a fór í land í oynni [[Cebu]] í 1521. Meðan [[spania]]menn ráddu, tóku mangir filipinar við katólskari trúgv, og hon gjørdist [[átrúnaður]] um alt landið uttan í syðstu oynni [[Mindanao]], har fólkið er [[Islam|muslimskt]]. FilipsoyggjarYmiskir trúarbólkar eru einastaí Filippinunum, og nógv tann størsti er katolikkar umleið 83 %, síðan [[KristindómurProtestantisma|kristnaprotestantar]] land8 í%, [[Ásiamuslimar]] 5 %, ogóheft [[Rómversk-katólskafilippinsk kirkjan|katólska]]kirkja kirkjan3 hevur% stóraog ávirkananimistar á3 % og [[Buddisma|buddistar]] gerandisdag3 fólksins%.

Nógv náttúrutilfeingi er í landinum, m.a. gull, kopar og krom. Týdningarmestu landbúnaðarvørurnar, ið verða fluttar út, eru [[tubbak]], sukur og [[frukt]].

Filippinirnar eru umleið 300.000 km²> til støddar. Filippinirnar eru sum Føroyar eitt oyggjaland. Tó eru nakað fleiri oyggjar har. Har eru 7107 oyggjar, men bert 2773 av teimum hava navn. Har eru 37 gosfjøll, og av teimum eru tað 18, ið enn eru virkin. Landslagið er sera vakurt við grønum ongum prýddar við fossum og tropiskum blómum. Oyggjarnar eru høgar og eldbrunnar sum [[Indonesia]] og [[Japan]]; har er tíðum [[jarðskjálvti]], sum stundum ger stóran skaða. Filipsoyggjar hava tropiskt veðurlag, og helmingurin av oyggjunum er skógvaksin. Tann parturin av oyggjunum, har turrtíðin er í longra lagi, er savannuvaksin. Slættlendini og niðari parturin av brekkunum eru velt til rís, mais og sukurrør. Oyggjarnar eru tær flestu avvaksnar við kokuspálmum fram við øllum bakkanum, tí kokuspálmanum dámar væl tann nógva sjóráman.

Filipsoyggjar eru mitt í eldkringi, sum hinar oyggjarnar í [[Landsynningsásia]] eru uppií. Tær eru eisini beint á leiðini, har hørðu tropisku ódnirnar ganga. Tí hevur filipinska fólkið verið hart roynt av [[Náttúruvanlukka|náttúruvanlukkum]]. 7 1077107 oyggjar eru í landinum, av teimum eru um 1000 bygdar. Mesta fólkið býr í oynni [[Luzon]] fyri norðan, og har er [[høvuðsstaður]]in [[Manila]]. Á hvørjum ári eru einar 20 tropiskar melduródnir, nevndar týfonir, í Filipsoyggjum. [[Ódnir]]nar eru harðar, og vindferðin kemur upp í einar 100 km/t; og øgiligur uppgangur. Mong fólk umkomast, og túsundtals hús verða tikin av grundum. Ringast statt er altíð á láglendinum, men fólk mega vera har, tí at lítið er av dyrkilendi aðrastaðni. Jørðin í láglendinum er eisini bílig at keypa.

SíðanFilipsoyggjar eru einasta [[1965Kristindómur|kristna]] land í [[Ásia]], og [[Rómversk-katólska kirkjan|katólska]] kirkjan hevur stóra ávirkan á gerandisdag fólksins. Orsøkin til, at kristindómurin er so markantur har, er at landið bleiv hertikið av spaniólum í 1565 og var hersett í 333 ár til 1898. Oyggjarnar eita eftir spanska konginum Filip 2. Tá ið spania tapti í kríggi ímóti [[USA]], máttu teir selja Filippinirnar til USA. Filippinirnar fingu sjálvstýri 4. juli 1946.

Síðan 1965 hevði [[Ferdinand Marcos]] ([[11. september]] [[1917]] – [[28. september]] [[1989]]) havt valdið í Filipsoyggjum; harðræðisstýri hansara køvdi alla mótstøðu, armaði landið og elvdi til mikla misnøgd ímillum fólkið. Hann stýrdi við harðari hond, svikaði hvørja ferð, val var, til tess at hava valdið, og stjól til sín sjálvs ovurstórar ognir frá landi og fólki. Fremsti andstøðingur hansara var [[Benigno Aquino]] ([[27. november]] [[1932]] – [[21. august]] [[1983]]), ið viðhaldsmenn [[Ferdinand Marcos|Marcos]] drupu í [[1986]]. Andstøðan ímóti einræðisstýrinum flyktist síðan um einkjuna eftir [[Benigno Aquino|Benigno]], [[Corazon Aquino|Corazon]]. Í [[1986]] gjørdi [[Ferdinand Marcos|Marcos]] grovt valsvik á tjóðartingsvalinum. Herurin setti seg upp ímóti honum, og hann mátti flýggja til [[USA|Sambandsríki Amerika]]. [[Corazon Aquino|Frú Aquino]] tók við valdinum og vann stórsigur á valinum árið eftir, og [[fólkaræði]] varð aftur sett í gildi.