Munurin millum rættingarnar hjá "Sosialisma"

'''Sosialisma''', eisini nevndir '''javnaðarstevna''', er ein [[politisk hugsjón]], sum kann sigast at hava [[søga|søguligar]] røtur langt aftur í tíðina. Men teir fyrstu sosialistnir í modernaðari tíð vóru [[Henri Saint Simon]] og [[Charles Fourier]] í [[Frakland]]i og [[Robert Owen]] í [[Ongland]]i. Seinni kom [[Karl Marx]] og [[Friedrich Engels]] á pallin. Teir grunnløgdu tað vísindaligu sosialismuna í mótsetning til sosialismuna hjá [[Saint Simon]] og [[Robert Owen|Owen]] sum teir kallaðu utopiska. [[Karl Marx|Marx]] finst at [[kapitalisma|kapitalistiska]] [[Marknaðarbúskapur|marknaðarbúskapinum]] og harvið privata ognarættinum til framleiðslutólini. Hansara atfinnagar eru grundaðar á kanningar av [[kapitalisma|kapitalistiska]] búskapinum. Í sínum høvuðsverki [[Kapitalurin]] vísur hann at fríi marknaðurin skapar permanent afturvendandi kreppur og er ein forðing fyri búskaparligum vøkstri og tøkniligum framburði. Afturat tí skapar [[kapitalisma]]n fátækradømi fyri serliga arbeiðarastættina. Hansara alternativ til marknaðarbúskapin er ætlanarbúskapurin, har staturin eigur meginpartin av framleiðslutólinum. Staturin skal stýra marknaðarkreftinum. Á tann meinar [[Karl Marx|Marx]] at tað kann sleppast undan afturvendandi kreppinum.