Munurin millum rættingarnar hjá "Turkiskt mál"
Content deleted Content added
EileenSanda (kjak | íkøst) s EileenSanda moved page Turkiskt (mál) to Turkiskt mál: Tey flestu málini hava ikki klombrur um "mál" |
EileenSanda (kjak | íkøst) skrivaði meira tekst |
||
Linja 14:
}}
'''Turkiskt''' er [[mál]]ið í [[Turkaland]].
== Mállæra ==
=== Navnorð ===
Tað er onki bundið kenniorð (definite article) á turkiskum, men tann bundni formurin verður vístur við at hvønnfall ending verður brúkt (sí niðanfyri). Turkisk navnaorð verða bend við at fáa ávísar endingar, eins og í [[latín]]i. Tað eru seks føll á turkiskum, har allar endingarnar fylgja sjálvljóðsharmoni við nýtslu av hevja tónatión (superscript notation). Fleirtalsmarkørurin ''-ler''² fylgir beinleiðis navnorðinum áðrenn nakað annað fall ella nakra aðra ending (t.d. ''köylerin'' "bygdanna" ella ''av bygdunum'').
{| class="wikitable"
|-
!rowspan="2"|Fall
!rowspan="2"|Ending
!colspan="2"|Dømi
!rowspan="2"|Týdningur
|-
!''köy'' "bygd"
!''ağaç'' "træ"
|-
|[[Hvørfall]]
|Ø (onki)
|''köy''
|''ağaç''
|bygd(in)/træ(ið)
|-
|[[Hvørsfall]]
|''-in''<sup>4</sup>
|''köyün''
|''ağa'''c'''ın''
|bygdarinnar/træsins<br />av bygdini/trænum
|-
|[[Hvørjumfall]]
|''-e''²
|''köye''
|''ağa'''c'''a''
|til bygdina/træi
|-
|[[Hvønnfall]]
|''-i''<sup>4</sup>
|''köyü''
|''ağa'''c'''ı''
|bygd(ina)/træ(ið)
|-
|[[Ablativ]]
|''-den''²
|''köyden''
|''ağaç'''t'''an''
|frá bygdini/trænum
|-
|[[Locativ]]
|''-de''²
|''köyde''
|''ağaç'''t'''a''
|í bygdini/á trænum
|}
Hvønnfalls markørurin verður bert brúktur til bestemta kenniorðið (definite objects); samanber ''(bir) ağaç gördük'' "vit sóu '''eitt''' træ" við ''ağacı gördük'' "vit sóu træ"-'''ið'''.<ref>Orsakað av at tað eisini verður brúkt til óbestemt hvønnfall, brúkar Lewis orðingina "absolute case" tá talan er um "hvønnfall". Lewis (2001):28.</ref> Fleirtals markørurin ''-ler''² verður vanliga ikki brúktur tá ein flokkur ella bólkur merkir: ''ağaç gördük'' kann eins væl týða "vit sóu trø [meðan vit gingu gjøgnum skógin]"— mótsatt ''ağaçları gördük'' "vit sóu trøini [í spurningi]".
Navnorð kunnu taka endingar, sum vísa grammatiska persónin: til dømis ''-imiz''<sup>4</sup>, "okkara". Harumframt kemur tað turkiska kopula (til dømis ''-im''<sup>4</sup>, "Eg eri") heilir setningar kunnu formast. Spyrjandi kenniorðið ''mi''<sup>4</sup> fylgir beint eftir orðið sum spurt verður um: ''köye mi?'' "[fert tú] til bygdina?", ''ağaç mı?'' "[er tað eitt] træ?".
{| class="wikitable"
|-
!Turkiskt
!Føroyskt
|-
|''ev''
|align="right"|hús(ið)
|-
|''evler''
|align="right"|húsini
|-
|''evin''
|align="right"|títt hús
|-
|''eviniz''
|align="right"|tíni (fl./formelt) hús
|-
|''evim''
|align="right"|mítt hús
|-
|''evimde''
|align="right"|í mínum húsi
|-
|''evlerinizin''
|align="right"|av tínum húsi
|-
|''evlerinizden''
|align="right"|frá tínum húsi
|-
|''evlerinizdendi''
|align="right"|(hann/hon/tað) var frá tínum húsi
|-
|''evlerinizdenmiş''
|align="right"|(hann/hon/tað) var (eftir øllum at døma/sigst vera) frá tínum húsum
|-
|''Evinizdeyim.''
|align="right"|Eg eri í tínum húsi.
|-
|''Evinizdeymişim.''
|align="right"|Eg var (eftir øllum at døma) í tínum húsi.
|-
|''Evinizde miyim?''
|align="right"|Eri eg í tínum húsi?
|}
== Kelda ==
| |||