Munurin millum rættingarnar hjá "Spanskt mál"

Content deleted Content added
Xqbot (kjak | íkøst)
s r2.7.3) (bottur leggur aftrat: lo:ພາສາເອັສປາໂຍນ
Xqbot (kjak | íkøst)
s r2.7.3) (Bottur: Broytir pa:ਸਪੈਨਿਸ਼ ਭਾਸ਼ਾ til pa:ਸਪੈਨੀਸ਼ ਭਾਸ਼ਾ; kosmetiske ændringer
Linja 21:
}}
 
'''Spanskt mál''' er eitt av teimum [[mál]]unum í heiminum, sum hava størsta útbreiðslu. Spanskt er almennt [[mál]] í 21 londum við 500 millionum íbúgvum. Harafturat eru umleið 35 millionir spanskttalandi í [[USA]], [[Filipsoyggjar|Filippinunum]] og [[Turkaland]]i. Tilsamans tosa umleið 600 milliónir spanskt. Aðrar 100 milliónir tosa spanskt sum sítt næsta [[mál]]. Spanskt er heimsins fjór størsta [[mál]], tey størstu eru [[Kinesiskt (mál)|kinesiskt]], [[Enskt (mál)|enskt]] og [[Hindi (mál)|hindi]]. Í [[USA]] og [[Kanada]] er tað spanskt, ið verður lært mest av, av útlendskum [[mál]]um.
 
== Málætt ==
Linja 36:
== Í Føroyum ==
 
Umleið 200 [[Føroyar|føroyingar]] læra spanskt hvørt ár á studentaskúla, handilsskúla og kvøldskúla. [[Spania]] er eitt elskað ferðamál hjá nógvum [[Føroyar|føroyingum]]. Uttanfyri ferðamannabýirnar tosa bert fáir [[Spania|spaniólar]] onnur [[mál]], so dugir tú [[mál]]ið, fært tú nógv fleiri upplivilsir við tær heim. Serliga hinumegin [[atlantshav]]ið letur ein heilt nýggj verð seg upp fyri tær. Tú kanst tosa við [[indiánarar]] i [[Peru]], við cowboys úti á [[Argentina|argentinsku]] pampasini, við vælhavandi [[Kuba|eksilkubanarar]] i [[Miami]] í [[Florida]] og við teir ólógligu tilflytararnir i [[Kalifornia|Suðurkalifornia]]. Tann spanskttalandi parturin av heimsins íbúgvum er í stórum vøkstri bæði í nøgd og [[Búskapur|búskapi]], so vit kunnu rokna við, at tað blívur størri brúk fyri teimum, ið hava lært [[mál]]ið.
 
== Meksikanskt ==
Linja 45:
 
* FERIA - Tað mest vanliga slang [[orð]]ið fyri pengar, serliga nær marki við [[USA]], er feria (FAY ree ah), sum kann merkja "lummapengar ella veksli pengar."
* No Traigo feria (Noe TREI goe FAY ree ah) kann merkja, "Eg havi ongar smá pengar," ella "Eg havi ongar pengar."
* Longur suðri, kanst tú hoyra ''lana'', sum bókstaviliga merkir "ull," og "da me una lana", merkir "gev mær eitt sindur av lummaull", ella "eitt sindur av pengum".
* LA ONDA - Merkir alda, men hendan merkingin kemur frá trýssunum, eitt vanligt hippie [[orð]]afelli, sum framvegis verður nógv brúkt. Hetta er tann vanligi mátin at heilsast uppá hjá ungdóminum, um tey skulu verða "hip", verður brúkt sum "Hvussu gongur?"
* BUENA ONDA - "Svingar væl" ella "bara fitt", sum í "Gabi es buena onda."
* HUEVOS - Hetta er eittt annað [[orð]] við dupultari týðing. [[Orð]]ið merkir "egg," men vísir mest til [[orð]]ið "nossir", hetta [[orð]]ið er so sterkt, at tú mást vara teg fyri at brúka tað. Fólkaligar gentir biðja um ''blanquillos'' (lítil hvít ting) á einari matstovu, um tænarin er maður.
* PUTA - stytting fyri ''prostituta'', hetta [[orð]]ið merkir "hora," men verður eisini brúkt sum banniorð. Tað vil ein meksikanari siga um hann slær seg á tummilin við einum hamara. ''Puta madre'' er nógv sterkari [[orð]], tað líkjist nógv tí [[USA|amerikanska]] "mother fucker". ''Hijo de puta'' merkir "bastardur", "sonur eina horu", ella "son of a bitch," men bara nógv verri.
* Aguantame tantito - espera me un ratito, merkir bíðja eitt lítið sindur, vanligt slang í [[Meksikobýur]].
* Te estoy haciendo ojitos - cuando alguien te dice que esta haciendo ojitos es que te esta coqueteando, merkir at flirta við tær, ("gera eygu eftir tær").
Linja 56:
== Bókmentir ==
 
Um tú vilt duga ordiliga væl spanskt, skalt tú læra teg ein hóp av [[orð]]um og eisini læra teg ein stóran part av [[Mállæra|mállæruni]], um tú vilt hava tey fíni brigdini við. Men tá letur eisini ein nýggj og spennandi verð seg upp innan bókmentirnar á sponskum. Hygg t.d. í hendan listan yvir nobelvinnarar í bókmentum:
 
Til dagin í dag hava 10 spanskttalandi rithøvundar fingið [[Nobelheiðurslønina]] í bókmentum. Her hevur tú ein lista yvir teir:
Linja 73:
== Mállæra ==
 
Tað er lætt at koma í gongd við at tosa spanskt. Tað verður úttalað, sum tað verður skrivað, so tá tú hevur lært nøkur fá ljóð, sum eru annarleiðis enn á [[Føroyskt (mál)|føroyskum]], kanst tú úttala øll [[orð]], eisini tey, sum tú ikki hevur sæð fyrr.
 
Niðanfyristandandi evnir, eru tey í verða brúkt á C støði í sponskum á [[Føroya Handilsskúli|Handilsskúlanum]]. Hesi evni kunnu eisini verða brúkt til sjálvlesandi og til umlestur tá ein hevur verið vekk frá sponskumm eina tíð. Eisini kunnu tey verða góð at hava til fyrireiking til B støði.
Linja 79:
=== Navnorð ===
 
Sponsk navnorð eru antin ''kallkyn'' ella ''kvennkyn''.
* Navnorð, sum enda við -o, eru vanliga kallkyn.
* Navnorð, sum enda við -a, eru vanliga kvennkyn.
* Navnorð, sum enda við -d, -ción og -sión eru altíð kvennkyn.
==== Tey tíðningarmiklastu undantøkini eru ====
 
===== Kallkyn =====
* el dia - el clima - el idioma
Linja 113:
• Onnur dømi:
 
* Periodista, comunista, dentista, recepcionista, socialista, artista.
 
* Navnorð í fleirtal, verða gjørd við at seta -s afturat [[orð]]um, sum enda við sjálvljóði, og -es afturat [[orð]]um, sum enda við hjáljóði:
Linja 283:
[[oc:Espanhòu]]
[[os:Испайнаг æвзаг]]
[[pa:ਸਪੈਨਿਸ਼ਸਪੈਨੀਸ਼ ਭਾਸ਼ਾ]]
[[pag:Salitan Espanyol]]
[[pam:Espanyol (amanu)]]