Munurin millum rættingarnar hjá "Gongustjørnur"

Content deleted Content added
EmausBot (kjak | íkøst)
s r2.6.4) (bottur broytur: stq:Planet
Snadri (kjak | íkøst)
No edit summary
Linja 1:
[[Mynd:Solar_planets.jpg|thumb|right|220px|[[Sólskipanin]].]]
[[Jørðin]] er ein av níggjuátta stórum og næstan rundum knøttumklótum, sum snaramala um [[Sólin]]a. KnøttarnirKlóturnar eru '''gongustjørnur''': stórar kúlur av metali, gróti og gassblendingum, sum ganga í ringrás um eina stjørnu. Tær fimm, sum eru næstar okkum ([[Saturn]], [[Jupiter]], [[Mars (planet)|Mars]], [[Venus]] og [[Merkur]]) síggja vit við berum eygum. Tí vistu fólk í fornøld um tær.
 
Ikki fyrr enn kikarin varð uppfunnin í [[17. øld]], vórðu hinar gongustjørnurnar sæddar.
Ikki fyrr enn teleskopið var uppfunnið í [[17. øld]], komu hinar gongustjørnurnar undan kavi, til dømis [[Uranus]] (í 1781), [[Neptun]] (í 1846) og [[Pluto]] (í 1930). Jørðin og allar hinar gongustjørnurnar ganga í eggklingrutari rás um Sólina, men tær snara eisini um seg sjálva. Tær lýsa ikki, men vit síggja tær, tá ið Sólin sær á tær. Kring fleiri teirra eru mánar. Um Jørðina ein, Pluto ein, Mars tveir, Neptun 8, Uranus 15, Jupiter 16 og Saturn 23. Seinastu árini hava rúmdarkanningar víst okkum, at helst er lív bara á Jørðini. Men mangar mió onnur [[Sólskipanin|sólkervi]] við gongustjørnum eru úti í alheiminum, og møguliga er lív onkustaðni.
[[Uranus]] varð funnin í 1781 og [[Neptun]] í 1846; [[Pluto]], sum varð funnin í 1930 og undan henni [[Ceres]], sum varð funnin í 1801, hava verið taldar millum gongustjørnurnar, men eru tað ikki longur (sí greinarnar Pluto og/ella Gongustjørnudvørgar).
 
Jørðin og hinar gongustjørnurnar ganga í eini mestsum rundari rás um Sólina, men tær snara eisini um seg sjálva. Tær lýsa ikki, men vit síggja tær, av tí at Sólin skínur á tær, og ljósið verður kastað aftur til okkara. Flestu gongustjørnur í sólskipan okkara hava mánar malandi í ringrás rundan um seg; bert Merkur og Venus tykjast bróta frá hesi meginreglu.
 
{{Sólskipanin}}