Munurin millum rættingarnar hjá "Finskt mál"
Content deleted Content added
s r2.6.4) (bottur leggur aftrat: pa:ਫਿਨਿਸ਼ ਭਾਸ਼ਾ |
s r2.7.2) (bottur broytur: gd:Fionnlannais; kosmetiske ændringer |
||
Linja 3:
nativename = suomi|
familycolor = lightblue|
states = {{flagicon|Finnland}} [[Finnland]]<br />{{flagicon|Svøríki}} [[Svøríki]]|
region = [[Norðurevropa]]|
speakers = umleið 6 200 000|
Linja 24:
# Næsta mentanarsøguliga týðandi skeiðið var tað ''miðaldarfinska''. [[Miðøldin]] í [[Finnland]]i verður roknað frá umleið 1150, haðani elstu skjølini eru um finsk viðurskifti. Finnland gjørdist í [[miðøldin]]i ein partur av [[Svøríki|svenska ríkinum]] og varð lagt undir svenska lóg og svenskan stjórnarsið. Finskt hevði ikki støðu sum alment umsitingarmál og lógarmál, men hentari var í vissum førum at nýta finskt.
# Tað triðja menningarskeiðið, ''gamalt skriftfinskt'', tók við í 1540-árunum, tá ið trúbótin kom til [[Finnland]]s. Við trúbótini fylgdi tann meginregla, at fólk skuldu kunna taka Guðs orð til sín á móðurmálinum, og var einki [[skriftmál]] frammanundan, mátti tað skapast nú. [[Mikael Agricola]], sum seinni gjørdist biskupur í [[Åbo]], týddi og læt prenta tær fyrstu finsku bøkurnar. Teirra millum var [[Nýggja Testamenti]], sum kom út í [[1548]], tann týdningarmesta. Øll [[Bíblian]] varð týdd til finskt í [[1642]].
# Eitt nýtt skeið í søguni hjá finskum, ''tað eldra nútíðarfinska'', tók við í [[19. øld]]. Svøríki misti Finnland til [[Russland]]s í [[1809]] og Finnland gjørdist eitt sjálvstýrandi stórfúrstadømi undir [[Russland]]i. Umsitingarmálið var framvegis [[Svenskt mál|svenskt]]. Men reist vórðu alt meira tilvitandi krøv um, at finskt skuldi hava størri rætt. Eisini sjálvum málinum varð litið at við øðrum eygum enn áður. Tey vesturfinsku [[málføri]]ni vórðu roknað sum oyðiløgd av sterku ávirkanini frá [[Svenskt mál|svenskum]] og leitað varð eftir nýggjum fyrimyndum fyri [[skriftmál]]inum í teimum reinaru eysturmálførunum.
# Fimta menningarskeiðið hjá finskum, [[nútíðarfinskt]], verður roknað frá [[1880-árini|1880-árunum]] og frameftir. Eftir tað eru ongar víðgongdar broytingar við atliti at bygnaðinum í finskum, men menningin hevur verið spøk og í samsvari við broytingar í umheiminum, tó er málnýtslan og áskoðanin á hana broytt munandi.
Linja 70:
[[ga:An Fhionlainnis]]
[[gag:Fin dili]]
[[gd:
[[gl:Lingua finesa]]
[[gv:Finnlynnish]]
| |||