Munurin millum rættingarnar hjá "Hvalba"
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Linja 5:
kommuna = Hvalbiar kommuna|
markatal = 98-13-00 mk.gl.sk.|
íbúgvar =
íbúgvar_ár =
viðmerkingar =
}}
'''Hvalba''' er ein bygd í [[Suðuroy]] og ein
Hvalba liggur norðantil á [[Suðuroy]]nni. Eitt eykenni fyri Hvalba er at tað eru atkomumøguleikar sjóvegis bæði eystan- og vestantil. Á vestursíðuni er tað [[Fiskieiði]] ella [[Hvalbiareiði]]. Her varð gjørt eitt stórt arbeiði fyrst í [[20. øld]] fyri at bøta um atkomumøguleikarnar. Á eystursíðuni eru tríggjar keiðir. Tveir smábátahylar og ein hylur til skipini, sum hoyra heima í Hvalba.
Í Hvalba er tvírøtt. Har er lendandi bæði fyri eystan og fyri vestan. Lendingin fyri vestan sæst á frímerkinum og eitur [[Fiskieiði]], eisini rópt [[Hvalbiareiði]]. Hon var sera trupul at nýta, tí har er bratt og høgt oman á sjógv, men tíðliga í 20. øld var gjørt eitt stórt arbeiði har, so lendingarviðurskiftini gjørdust rættiliga góð. Hetta var í teirri tíðini, tá ið [[árabátar]] vórðu nýttir. Seinri eru fiskiførini vorðin størri, hava fingið motor og sigla skjótari, so nýtslan av Fiskieiðinum sum lending er fallin burtur. Tó verður lendingin á Fiskieiðinum nú brúkt til stuttleika túrar og til [[ferðavinna|ferðavinnu]]. Túrar verða gjørdir fyri ferðafólk, bæði [[Føroyar|føroyingar]] og útlendingar.▼
== Landafrøði ==
Hvalba er næstnorðasta bygd í [[Suðuroy]]nni.
=== Tunlar ===
Bygdin er bundin saman við grannabygdunum [[Trongisvágur|Trongisvág]] fyri sunnan og [[Sandvík]] fyri norðan við tveimum tunlum. [[Hvalbiartunnilin]], sum er millum Trongisvág og Hvalba er [[Føroyar|Føroya]] elsti tunnil, hann var gjørdur í [[1963]] og er beint við kolanámini. [[Sandvíkstunnilin]] er á norðara armi av Hvalbiarfirði, eystanfyri Hvalbiarbygd. Tunnilin varð tikin í brúk í [[1970]].
=== Norðbergseiði ===▼
▲== Norðbergseiði ==
Norðara eiði í Hvalba eitur [[Norðbergseiði]]. Tað er vakurt náttúruøkið, sum m.a. verður vitjað av ferðafólki, bæði av føroyingum og útlendingum. Í 2009 byrjaði ein bólkur av hvalbingum at bjóða síging á Norðbergseiðinum sum ferðavinnumál. Tað var væl eyndað og í 2010 vóru tað uppaftur fleiri, ið royndu at síga á Norðbergseiðinum enn tað vóru árið fyri. Norðanfyri sjálvt eiði er bergið Norðberg, sum eiði eitur eftir. Eitt hol er í helluni á Norðbergseiðinum, har er stik sett rundanum, so fólk ikki detta niður í tað. Havið sæst niður gjøgnum holið. Niðri á helluni á Norðbergseiðinum er sermerkt stabbagrót.
==
[[Mynd:Hvalba.2010.1.jpg|thumb|right|250px|Hvalba og Hvalbiarfjørður, summarið [[2010]].]]
Suðuroy er einasta oyggj í Føroyum sum hevur havt kolaframleiðslu. Hildið verður við vissu, at kolasøgan í Suðuroynni í hvussu so er byrjaði í 1770'unum, um ikki fyrr. Kolanám (kolaminur) og framleiðsla hevur verið í Hvalba, í [[Rangabotnur|Rangabotni]] í [[Trongisvágur|Trongisvági]] og í [[Fámjin]]. Hvalba er einasta stað í Føroyum, har tað enn er kolaframleiðsla. Seinasta kolanámið, sum var sunnanfyri tunnilsmunnan Hvalbiar megin lat aftur í 2009. Í 2009-10 byrjaði so arbeiði uppá at gera eitt nýtt kolanám á fjallinum norðanvert tunnilsmunnan. Gamla kolanámið var umleið 30 ára gamalt og er nú í so ringum standi, at tað ikki kann brúkast til ferðavinnu longur, tað var annars sera vælumtókt at vísa fram til skúlaflokkar og bólkar av ferðafólki. Men ætlanin er at brúka tað nýggja námið til ferðavinnu eisini.▼
Í Hvalba eru nógvar størri og smærri fyritøkur. Hvalba er eisini kent fyri sín kolagrevstur. Í nógv ár hevur tað verið full gongd á kolagrevstrinum í Hvalba og framvegis í dag eru tað menn, sum arbeiða á kolinum.
===
Hvalba hevur eitt virki bóltfelag, sum eitur [[Royn]]. Felagið varð stovnað 23. oktober 1923.<ref>[http://www.royn.org/pages/felagid.php Royn.org]</ref> Í 2010 spældi Royn í 3. deild. Teir gjørdust nummar 3, men ryktu upp í 2. deild, av tí at felagið sum gjørdist nummar tvey longu hevði eitt lið í 2. deild frammanundan. Royn hevur eisini lið í fleiri av barnadeildunum. Felagið hevur fyrr samstarvað við onnur feløg í oynni, og í 2010 var dreingjaliðið felags við TB. Dreinjaliðið TB/Royn vann silvur í 2010. Smádreingirnir hjá Royn vunnu silvur í 2009.<ref>[http://www.football.fo/index.asp?id=%7BB7F219ED-B20D-4D5B-8358-F80D17E12A09%7D Football.fo]</ref>▼
▲Í Hvalba er tvírøtt. Har er lendandi bæði fyri eystan og fyri vestan. Lendingin fyri vestan sæst á frímerkinum og eitur [[Fiskieiði]], eisini rópt [[Hvalbiareiði]]. Hon var sera trupul at nýta, tí har er bratt og høgt oman á sjógv, men tíðliga í 20. øld var gjørt eitt stórt arbeiði har, so lendingarviðurskiftini gjørdust rættiliga góð. Hetta var í teirri tíðini, tá ið [[árabátar]] vórðu nýttir. Seinri eru fiskiførini vorðin størri, hava fingið motor og sigla skjótari, so nýtslan av Fiskieiðinum sum lending er fallin burtur. Tó verður lendingin á Fiskieiðinum nú brúkt til stuttleika túrar og til [[ferðavinna|ferðavinnu]]. Túrar verða gjørdir fyri ferðafólk, bæði [[Føroyar|føroyingar]] og útlendingar.
=== Kolanám í Hvalba ===
▲[[Suðuroy]] er einasta oyggj í Føroyum sum hevur havt kolaframleiðslu. Hildið verður við vissu, at kolasøgan í Suðuroynni í hvussu so er byrjaði í 1770'unum, um ikki fyrr. Kolanám (kolaminur) og framleiðsla hevur verið í Hvalba, í [[Rangabotnur|Rangabotni]] í [[Trongisvágur|Trongisvági]] og í [[Fámjin]]. Hvalba er einasta stað í Føroyum, har tað enn er kolaframleiðsla. Seinasta kolanámið, sum var sunnanfyri tunnilsmunnan Hvalbiar megin lat aftur í 2009. Í 2009-10 byrjaði so arbeiði uppá at gera eitt nýtt kolanám á fjallinum norðanvert tunnilsmunnan. Gamla kolanámið var umleið 30 ára gamalt og er nú í so ringum standi, at tað ikki kann brúkast til ferðavinnu longur, tað var annars sera vælumtókt at vísa fram til skúlaflokkar og bólkar av ferðafólki. Men ætlanin er at brúka tað nýggja námið til ferðavinnu eisini.
== Ítróttur ==
[[Ítróttur]]in í Hvalba hevur altíð veri nógvur.
=== Bóltfelagið Royn ===
▲Hvalba hevur eitt virki bóltfelag, sum eitur [[Royn]]. Bóltfelagið Royn er sentrali parturin um stóran part av ítróttarlívið í bygdini og um mentunarlívið annars. Felagið varð stovnað [[23. oktober]] í [[1923
<br clear="all">
== Myndasavn ==
<gallery>
Mynd:Faroe stamp 466 hvalba.jpg|
▲Image:Coalmine.Hvalba.5.jpg|Kolanám í Hvalba
Mynd:Memorial Lost at Sea in Hvalba Suðuroy Faroe Islands.JPG|Minnisvarðin í Hvalba.
Mynd:Hvalba 1899.jpg|Hvalba um aldarskiftið, myndin er tikin ár [[1898]] ella [[1899]].
Mynd:Prestfjall a Mountain in Hvalba
</gallery>
Line 48 ⟶ 70:
<references/>
== Útvortis ávísing ==
* [http://www.
* [http://www.
* [http://www.royn.org/ Royn.org] Bóltfelagið Royn
* [http://www.ldimun.com/wb/ LDimun.com] Felagið Lítla Dímun ger útferðir til Lítla Dímun * [http://www.siging.info/ siging.info] Í/F Síging, sum bjóðar fram aldargamla føroyska siðin, síging
* [http://www.rib62.com/ RIB62.com] Felagið RIB62 eigur bátin Tornado sum ger útferðir í Suðuroynni, í Havn og runt alt landið
{{commons|Hvalba}}
<br clear="all">
{{Hvalbiar kommuna}}
| |||