Munurin millum rættingarnar hjá "Lundi"

Lundi▼

Lundi er alt ári í Føroyum, men tað eru ikki av sama slagi, tí Lundin vit síggja um veturin kemur úr Noregi og Skotlandi, og Lundin vit síggja um summari er tann Føroyski Lundin, sum er her frá byrjani av april til endan á september. ▼

Ì Føroyum eru gott 550000 pør av Føroyskum Lundum. Tann Føroyski Lundin er 26-29 cm til longdar og longdin á veingjunum er tilsamans 47-65 cm langar og hann vigar ca. 400g, hevur eitt sera eyðkent nev reytt, gult og blátt, hann etur fisk (sild, lodna, smolt o.s.f), æti og høgguslokk. Eingin veit rættuliga at siga hvussu gamli teir blíva, men tann elst saddi var ca. 68.ár. ▼

Lundin verpur ímillum hálvan mai til fyrstan september. Hann grevur sær eina holu, djúpt, at armurin á einum manni ikki røkkur á botn, ella finnur hann eitt hol undur einum steini ella millum klettar og um teir vildu hava lundalandi størri, gróvu teir at sindur niður í tann seiga svørðin við einum lundaknavara og løtu so Lundan grava sær restina. ▼

Lundin leggur so 1 egg og liggur á eggjinum í 39-42 dagar, har ið makarnir skiftisvís verma eggji, síðani fara pisurnar frá reirinum 35-56 dagar aftan á tær eru komnar úr eggjinum.▼

Lundi er veiddur í meira enn 300 ár, og vit Føroyingar byrjaðu at fleyga Lunda, tí vit høvdu ikki so nógv av mæt her í Føroyum og Lundi var so tað sum vit valdu at eta, men so bleiv hann ov nógv veiddur, helst tí at teir tóku ov nógv pør við eggi at passa, so fyri at Lundin ikki skuldi útdoyggja vegna hetta, máttu teir seta eitt tíðarskeið har í best var fyri Lundan og har ið pisan er komin úr egginum, teir settu so eitt tíðarskeiði frá 2.juli til miðan august, og síðani tá hava vit so veidd Lunda í hesum tíðarskeiði. ▼

Lundin verður veiddur á tann hátt, at veiðumaðurin situr á eggjini ella verður hann koyrdur oman eftir berginum, har teir síðani koyra tað 6 alin (3,6 m) lengu fleyðingarsteingina út, har ið fuglarnir so flúgva í neti, men verri er tá ið nógvur gamal Lundi er, tí tann gamli Lundin sleppur meira enn einafer undan netinum. Aftaná teir hava fingið ein Lunda, kippa teir hann, so at hann doyr, og hála so høvdi av og koyra hann so niður í ein posa, sum teir hava um miðuna. ▼

Tá fleyga verður, er tað mest vanliga at veidd gott 100 um dagin, men 200 ella 400 ber eisini til, men tað er sera óvanligt. Men tað sigst at onkur hevur fingið 950 Lundar úr Mykinesi og heili 1000 lítla Dímun, ▼

Lundarnir verða síðani skornir á tann hátt, at teir skera bein og veingir av og teir taka so skinni av, skera so bringuna upp og taka so invølirnar úr Lundanum, síðani eru teir klárir at gera til. Vanligt er at koyra fyllu í, so sum køkudeiggj, men tað er sera ymiskt hvussu man ger, ein máti er vongbrigðum, hjørtum, livur, leyk, mjøl og kryddraríðum.▼