Munurin millum rættingarnar hjá "Ossetiskt mál"

Content deleted Content added
SieBot (kjak | íkøst)
s bottur broytur: nl:Ossetisch
Xqbot (kjak | íkøst)
s bottur leggur aftrat: crh:Oset tili; kosmetiske ændringer
Linja 6:
region = [[Norðurossetia]], [[Suðurossetia]]|
speakers = uml. 500.000|
family = [[Indo-evropeiska málfamiljan|Indo-evropeiskt]]<br />
&nbsp;[[Iransk mál|Iranskt]]<br />
&nbsp;&nbsp;[[Landnyrðingsiransk mál|Landnyrðingsiranskt]]<br />
&nbsp;&nbsp;&nbsp;'''Ossetiskt'''|
nation = [[Norðurossetia]]|
Linja 17:
'''Ossetiskt''', á ossetiskum: Ирон æвзаг - ''Iron avžag'', hoyrir til [[Iransk mál|iransku]] greinina av [[Indoevropeisk mál|indoevropeisku málunum]] og verður tosað í [[Russland|russisku]] ([[Norðurossetia]], høvuðsstaður: [[Vladikavaz]]) og [[Georgia|georgisku]] ([[Suðurossetia]], høvuðsstaður [[Tskhinvali]]) pørtunum av [[Ossetia]] í [[Kavkasus]]. Umleið ein hálv millión fólk tosa ossetiskt, harav eru 60% í Norðurossetiu og 15% í Suðurossetiu.
 
Ossetiskt kann førast aftur til málið hjá [[Alanar|alanunum]], ein fólkabólkur av [[Sarmatar|sarmatum]]. Í dag eru ossetisk og [[Jagnobi|jagnobi]] hini einastu [[Landnyrðingsiransk mál|landnyrðingsiransku málini]], ið enn eru til. Harafturat eru tey, saman við [[Tati]]persiskum og [[Talyshi]], hini einastu iransku málini, ið hava stóra útbreiðslu í Kavkasus.
 
== Eyðkenni ==
Til eru tvær dialektir: hin vanligara ''Iron'' í eystri og ''Digoron'' í vestri, har Iron er hin vanligara. Ein triðja dialekt, [[Jassiskt]], varð fyrr tosað í [[Ungarn]].
 
Lætt er at kenna ossetiskt, tí ossetiskt er einasta málið við kyrillisku skriftini, ið nýtir stavin &#1237;ӕ.
 
Við síni heldur fløktu mállæru hevur ossetiskt varðveitt nógv oldiransk eyðkenni. [[Fall]]skipanin hevur so statt enn átta føll. Ljóðskipanin er nógv ávirkað av [[Kavkasisk mál|kavkasisku málunum]], ið verða tosað har um leiðir. Orðatilfeingið hevur fleiri tøkuorð úr [[Russiskt|russiskum]].
Linja 28:
== Stavsetan ==
 
Í skriftmálinum verða 35 [[Fonem|fonem]] nýtt: 26 hjáljóð, sjey sjálvljóð og tvey tvíljóð. Í 19. øld varð eitt [[kyrilliskt stavrað]] gjørt til málið.
 
{{unicode|А/а, Ӕ/ӕ, Б/б, В/в, Г/г, Гъ/гъ, Д/д, Дж/дж, Дз/дз, Е/е, Ё/ё, Ж/ж, З/з, И/и, Й/й, К/к, Къ/къ, Л/л, М/м, Н/н, О/о, П/п, Пъ/пъ, Р/р, С/с, Т/т, Тъ/тъ, У/у, Ф/ф, Х/х, Хъ/хъ, Ц/ц, Цъ/цъ, Ч/ч, Чъ/чъ, Ш/ш, Щ/щ, Ъ/ъ, Ы/ы, Ь/ь, Э/э, Ю/ю, Я/я.}}
{{unicode|&#1040;/&#1072;, &#1236;/&#1237;, &#1041;/&#1073;, &#1042;/&#1074;, &#1043;/&#1075;, &#1043;&#1098;/&#1075;&#1098;, &#1044;/&#1076;, &#1044;&#1078;/&#1076;&#1078;, &#1044;&#1079;/&#1076;&#1079;, &#1045;/&#1077;, &#1025;/&#1105;, &#1046;/&#1078;, &#1047;/&#1079;, &#1048;/&#1080;, &#1049;/&#1081;, &#1050;/&#1082;, &#1050;&#1098;/&#1082;&#1098;, &#1051;/&#1083;, &#1052;/&#1084;, &#1053;/&#1085;, &#1054;/&#1086;, &#1055;/&#1087;, &#1055;&#1098;/&#1087;&#1098;, &#1056;/&#1088;, &#1057;/&#1089;, &#1058;/&#1090;, &#1058;&#1098;/&#1090;&#1098;, &#1059;/&#1091;, &#1060;/&#1092;, &#1061;/&#1093;, &#1061;&#1098;/&#1093;&#1098;, &#1062;/&#1094;, &#1062;&#1098;/&#1094;&#1098;, &#1063;/&#1095;, &#1063;&#1098;/&#1095;&#1098;, &#1064;/&#1096;, &#1065;/&#1097;, &#1066;/&#1098;, &#1067;/&#1099;, &#1068;/&#1100;, &#1069;/&#1101;, &#1070;/&#1102;, &#1071;/&#1103;.}}
 
Harafturat var í árunum 1923-37 eitt [[latínskt stavrað]] nýtt: A/a, Æ/æ, B/b, C/c, &#268;Č/&#269;č, D/d, E/e, F/f, G/g, H/h, I/i, J/j, K/k, L/l, M/m, N/n, O/o, P/p, Q/q, R/r, S/s, Š/š, T/t, U/u, V/v, X/x, Y/y, Z/z, Ž/ž
 
Eina tíðina var [[Georgisk skrift|georgiska skriftin]] nýtt í [[Suðurossetia|Suðurossetiu]].
Linja 38:
{{InterWiki|code=os}}
 
[[bólkurBólkur:Iransk mál]]
[[bólkurBólkur:Mál í Asia]]
[[bólkurBólkur:Mál í Evropa]]
 
[[am:ኢሮንኛ]]
Linja 49:
[[ca:Osseta]]
[[ceb:Pinulongang Osetyo]]
[[crh:Oset tili]]
[[da:Ossetisk]]
[[de:Ossetische Sprache]]