Munurin millum rættingarnar hjá "Gregorianski kalendarin"

Content deleted Content added
SieBot (kjak | íkøst)
Replaced content with 'dsakdsljs'
Linja 1:
dsakdsljs
'''Gregorianski kalendarin''' verður brúktur í [[Vetsurheimurin|Vesturheiminum]]. Hann er ein tillaging av [[Julianski kalendarin|julianska kalendaranum]]. Hann varð fyrst skotin upp av [[Aloysius Lilius]], og varð settur í gildi av [[Gregorius XIII pávi|Gregorius XIII páva]], sum hann eisini fekk navn eftir, [[24. februar]] [[1582]]. Summir mæltu til at rætta kalendaran við at loypa skotárini um 10 ferðir. Soleiðis hevði kalendarin verið fluttur 10 dagar fram. Gregorius XIII pávi vildi kortini hava hetta gjørt í einum við at stytta oktober 10 dagar, og soleiðis kom dagurin eftir hósdag 4. oktober 1582 at eita fríggjadagur 15. oktober 1582. Ymiskt var, hvussu lond tóku ímóti gregorianska kalendaranum, men so við og við tóku øll [[Katólska kirkjan|katólsk]] og síðan [[Protestantiska kirkjan|protestantisk]] lond við kalendaranum.
 
Gregorianski kalendarin varð gjørdur, tí at julianski kalendarin var eitt sindur skeivur. Neyðugt var við árum við ymiskari longd, og tí vórðu [[leypár]] / [[skotár]] sett inn í julianska kalendaran. Julianski kalendarin hevði fast leypár / skotár 4. hvørt ár. Við rættingum í gregorianska kalendaranum verða bert 97 [[skotár]] fyri hvørji 400 ár. Gregorianski kalendarin er so mikið neyvur, at tað ganga 3571 ár, áðrenn kalendarin er eitt samdøgur skeivur.
 
Í Danmark var ikki farið yvir til gregorianska kalendaran fyrr enn ár [[1700]]. Danski astronomurin [[Ole Rømer]] arbeiddi við málinum, og tá [[Fríðrikur IV]] kongur tók við eftir [[Christian V]] í [[1699]], fekk Ole Rømer sannført hann um broytingina. Kongur gjørdi av, at dagurin eftir sunnudag [[18. februar]] [[1700]] skuldi eita mánadagur [[1. mars]] 1700. Men í [[Føroyar|Føroyum]] hendi hetta skiftið ikki fyrr enn í [[november]] [[1700]], tá dagurin aftan á leygardag [[16. november]] varð sunnudagur [[28. november]].
 
[[Katólska kirkjan]] vildi hava kalendaran endurskoðaðan fyri at [[Páskir|páskirnar]] kundu verða hildnar á teirri tíðini, ið katolikkar hildu verða komið ásamt um á [[Fyrsta ráðið í Nicæa|fyrsta ráðnum í Nicæa]] í [[325]]. Sjálvt um ein kirkjulóg frá ráðnum sigur, at allar kirkjur skulu halda páskir í senn, gjørdu tær ikki tað.
 
'''Kelda''': Peter Øhrstrøm: ''Tid - et filosofisk begreb og en målelig størrelse'', systime 2006
 
Eftir tí gregorianska kalendaranum er árið býtt í 12 mánaðir:
 
{| table border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"
! Nr. || Navn || Dagar
|-
| 1 || [[Januar]] || 31
|-
| 2 || [[Februar]] || 28 ella 29
|-
| 3 || [[Mars]] || 31
|-
| 4 || [[Apríl]] || 30
|-
| 5 || [[Mai]] || 31
|-
| 6 || [[Juni]] || 30
|-
| 7 || [[Juli]] || 31
|-
| 8 || [[August]] || 31
|-
| 9 || [[September]] || 30
|-
| 10 || [[Oktober]] || 31
|-
| 11 || [[November]] || 30
|-
| 12 || [[Desember]] || 31
|}
 
[[Bólkur:Tíð]]
 
[[af:Gregoriaanse kalender]]
[[als:Gregorianischer Kalender]]
[[an:Calandario gregorián]]
[[ang:Gregorisce ȝerīmbōc]]
[[ar:تقويم ميلادي]]
[[arc:ܣܘܪܓܕܐ ܓܪܝܓܘܪܝܐ]]
[[arz:تقويم جريجورى]]
[[ast:Calendariu gregorianu]]
[[az:Qriqorian təqvimi]]
[[bat-smg:Grėgaliaus kalėnduorios]]
[[be:Грыгарыянскі каляндар]]
[[be-x-old:Грэгарыянскі каляндар]]
[[bg:Григориански календар]]
[[bn:গ্রেগরিয়ান বর্ষপঞ্জী]]
[[bpy:গ্রেগরিয়ান পাঞ্জী]]
[[br:Deiziadur gregorian]]
[[bs:Gregorijanski kalendar]]
[[ca:Calendari gregorià]]
[[ceb:Kalendaryong Gregoryano]]
[[cs:Gregoriánský kalendář]]
[[csb:Gregorijansczi kalãdôrz]]
[[cy:Calendr Gregori]]
[[da:Gregorianske kalender]]
[[de:Gregorianischer Kalender]]
[[dv:މީލާދީ ކަލަންޑަރު]]
[[el:Γρηγοριανό ημερολόγιο]]
[[en:Gregorian calendar]]
[[eo:Gregoria kalendaro]]
[[es:Calendario gregoriano]]
[[et:Gregoriuse kalender]]
[[eu:Gregoriotar egutegia]]
[[fa:گاهشماری گرگوری]]
[[fi:Gregoriaaninen kalenteri]]
[[fiu-vro:Gregoriusõ kallendri]]
[[fr:Calendrier grégorien]]
[[fur:Calendari Gregorian]]
[[fy:Gregoriaanske kalinder]]
[[gl:Calendario gregoriano]]
[[gu:ગ્રેગોરીયન પંચાંગ]]
[[he:הלוח הגרגוריאני]]
[[hi:ग्रेगोरी कैलेंडर]]
[[hr:Gregorijanski kalendar]]
[[ht:Almanak gregoryen]]
[[hu:Gergely-naptár]]
[[id:Kalender Gregorian]]
[[ilo:Calendario a Gregorian]]
[[io:Gregoriana kalendario]]
[[is:Gregoríska tímatalið]]
[[it:Calendario gregoriano]]
[[ja:グレゴリオ暦]]
[[jv:Kalendher Gregorian]]
[[ka:გრიგორიანული კალენდარი]]
[[kn:ಗ್ರೆಗೋರಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್]]
[[ko:그레고리오력]]
[[ku:Salnameya Gregorî]]
[[kw:Calans gregorek]]
[[ky:Григорий календары]]
[[la:Calendarium Gregorianum]]
[[lb:Gregorianesche Kalenner]]
[[li:Gregoriaanse kalender]]
[[lij:Lûnäio Gregorian]]
[[lt:Grigaliaus kalendorius]]
[[lv:Gregora kalendārs]]
[[mk:Грегоријански календар]]
[[ml:ഗ്രിഗോറിയന്‍ കാലഗണനാരീതി]]
[[mn:Григорийн тоолол]]
[[ms:Kalendar Gregory]]
[[nap:Calannario greguriano]]
[[nds:Gregoriaansch Klenner]]
[[nds-nl:Gregoriaanse kelender]]
[[nl:Gregoriaanse kalender]]
[[nn:Den gregorianske kalenderen]]
[[no:Gregoriansk kalender]]
[[nrm:Calendri grégorian]]
[[oc:Calendièr gregorian]]
[[pl:Kalendarz gregoriański]]
[[pt:Calendário gregoriano]]
[[ro:Calendarul gregorian]]
[[ru:Григорианский календарь]]
[[sah:Грегориан халандаара]]
[[scn:Calannariu grigurianu]]
[[sh:Gregorijanski kalendar]]
[[si:ග්‍රෙගරි දින දසුන]]
[[simple:Gregorian calendar]]
[[sk:Gregoriánsky kalendár]]
[[sl:Gregorijanski koledar]]
[[sq:Kalendari Gregorian]]
[[sr:Грегоријански календар]]
[[su:Kalénder Grégori]]
[[sv:Gregorianska kalendern]]
[[sw:Kalenda ya Gregori]]
[[ta:கிரெகொரியின் நாட்காட்டி]]
[[te:గ్రెగోరియన్ కేలండర్]]
[[th:ปฏิทินเกรโกเรียน]]
[[tl:Kalendaryong Gregoryano]]
[[tr:Gregoryen takvim]]
[[uk:Григоріанський календар]]
[[uz:Grigoriy taqvimi]]
[[vec:Całendario gregorian]]
[[vi:Lịch Gregory]]
[[wa:Calindrî grigoryin]]
[[war:Kalendaryo Gregoryano]]
[[yi:גרעגאריאנישער קאלענדאר]]
[[yo:Kàlẹ́ndà Gregory]]
[[zh:公历]]
[[zh-min-nan:Gregorius Le̍k-hoat]]
[[zh-yue:公曆]]