|
dsajksdka
{| class="infobox"
! align=center bgcolor="#ff9999" | Flagg
! align=center bgcolor="#ff9999" | Skjøldur
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Mynd:Flag_of_California.svg|150px]]
| [[Mynd:Seal_of_California.svg|150px]]
|-----
! colspan="2" align=center bgcolor="#ff9999" | [[Mynd:Map_of_USA_CA.svg]]
|-----
| Land: || {{flagicon|USA}} [[USA]]
|-----
| Alment mál: || [[Enskt (mál)|Enskt]]
|-----
| Høvuðsstaður: || [[Sacramento]]
|-----
| Størsta býur: || [[Los Angeles]]
|-----
| Innlima: || [[9. september]] [[1850]]
|-----
| Guvernørur: || [[Arnold Schwarzenegger]] ([[Republikanski Flokkurin|R]])
|-----
| [[Vídd]]: || 423,970 km²
|-----
| Íbúgvar ([[2007]]): || 33 871 648
|-----
| fyri km²: || 83.85/km²
|-----
| Tíðarzona: || [[UTC]] -8 / [[UTC]] -7
|-----
| Heimasíða: || [http://www.ca.gov/ www.ca.gov]
|}
'''Kalifornia''' ([[Enskt (mál)|en.]]; ''California'') er lutstatur í vestri í [[USA|Sambandsríki Amerika]] við 33,8 miljónum innbúgvum. Í suðri hevur Kalifornia mark við [[Meksiko]], í norðri við [[Oregon]], í eystri við [[Nevada]] og [[Arizona]] og í vestri við [[Kyrrahav|Kyrrehavið]]. Í [[september|septembur]] [[1850]] bleiv Kalifornia 31. lutstatur í [[USA]]. Lutstaturin var fyrr partur av [[Meksiko]]. [[Sacramento]] er [[høvuðsstaður]]in, og størsti býurin er [[Los Angeles]]. Í Kalifornia er tað ikki óvanligt við skógareldum, hesir plaga vanliga at herja á í [[september]]-[[oktober]]. Torusláttur er orsøkin til mongu skógareldarnar.
Í [[2004]] viðtók staturin Kalifornia, at bensinnýtslan skuldi verða minkað heili 30 % í [[2016]].
== Búskapur ==
Tá ið gull varð funnið tætt við sagvirkið hjá [[Sveis|sveisiska]] niðursetumanninum [[John Sutter]] í [[1848]], tustu gullgravarar hagar. Teir skolaðu áareyrin og vónaðu at gull var í honum. Summir vórðu hepnir, aðrir ikki. [[John Sutter|Sutter]] fór á heysin av øllum virkseminum, sum var á ognum hansara, og rýmdi til [[Pennsylvania]] í [[1873]].
Góð mold, nógv sól og ríviligt av vatni, veitt úr áunum, ið renna úr [[Sierra Nevada-fjøllum]], gera, at Kalifornia er fremsta landbúnaðarríki í [[USA]]. Her verða dyrkað fleiri enn 40 % av allari frukt og øllum grønmeti, ið verða etin í [[USA]], m.a. ferskur, appilsinir, jarðber, artiskokk og rósukál. [[Napadalur]] norðan fyri [[San Francisco]] er gitið vínlendi. [[Meksiko|Meksikanarar]] fara ofta ólógliga norður um markið til Kalifornia at arbeiða í fruktlundunum.
== Søga ==
Fáar dagar fyri at [[Guadalupe Hidalgo-sáttmálin]], sum fekk frið í lag ímillum [[Meksiko]] og [[USA]], skuldi verða undirskrivaður, varð gull funnið í [[Coloma]] í [[Meksiko|meksikanska]] landslutinum Kalifornia. Í [[1849]] tustu túsundtals gullgravarar hagar. Landsluturin hoyrdi enn til [[Meksiko]], men [[USA|amerikanskar]] flotadeildir og herdeildir høvdu hersett hann í krígnum og høvdu sett á stovn hernaðarstýri. Niðursetufólkini, sum vildu hava frælsi og sjálvstýri, kravdu at fáa fólkastýri. Ein stýrisskipanarlóg varð gjørd og løgd fyri kongressina í [[USA]]. Hon góðkendi stýrisskipanarlógina, og Kalifornia gjørdist 31. ríkið í [[USA]] ([[9. september]] [[1850]]). Floymurin av gullkubbum úr Kalifornia helt fram í mong ár.
== Jarðskjálvtaøki ==
Fólkið í Kalifornia livir í støðugum ótta fyri [[Jarðskjálvti|jarðskjálvta]]. Økið er beint á markinum ímillum tvær [[meginlandaplátur]]. Tá ið hesar plátur renna saman, skelvur [[jørðin]], og tað kann verða atvold til, at hús og vegir verða oyðiløgd, og stórskaði kann standast av tí. Ilt er at boða frá jarðgerð, skuldu tey komið illa fyri av [[Jarðskjálvti|jarðskjálta]].
== Sí eisini ==
* [[USA|Sambandsríki Amerika]]
{{USA}}
[[Bólkur:USA]]
[[af:Kalifornië]]
[[als:Kalifornien]]
[[an:California]]
[[ang:California]]
[[ar:كاليفورنيا]]
[[ast:California]]
[[az:Kaliforniya]]
[[bat-smg:Kalėfuornėjė]]
[[bcl:California]]
[[be:Штат Каліфорнія]]
[[be-x-old:Каліфорнія]]
[[bg:Калифорния]]
[[bn:ক্যালিফোর্নিয়া]]
[[bpy:ক্যালিফোর্নিয়া]]
[[br:Kalifornia]]
[[bs:California]]
[[ca:Califòrnia]]
[[co:California]]
[[cs:Kalifornie]]
[[cv:Калифорни]]
[[cy:Califfornia]]
[[da:Californien]]
[[de:Kalifornien]]
[[diq:Kaliforniya]]
[[el:Καλιφόρνια]]
[[en:California]]
[[eo:Kalifornio]]
[[es:California]]
[[et:California]]
[[eu:Kalifornia]]
[[fa:کالیفرنیا]]
[[fi:Kalifornia]]
[[fr:Californie]]
[[frp:California]]
[[fy:Kalifornje]]
[[ga:California]]
[[gd:Calafòrnia]]
[[gl:California]]
[[gn:California]]
[[gv:California]]
[[hak:Kâ-li-fuk-nì-â]]
[[haw:Kaleponi]]
[[he:קליפורניה]]
[[hi:कैलिफ़ोर्निया]]
[[hr:Kalifornija]]
[[ht:Kalifòni]]
[[hu:Kalifornia]]
[[hy:Կալիֆորնիա]]
[[ia:California]]
[[id:California]]
[[ig:California]]
[[ik:California]]
[[ilo:California]]
[[io:Kalifornia]]
[[is:Kalifornía]]
[[it:California]]
[[iu:ᑳᓖᐴᕐᓃᐊ/kaaliipuurniia]]
[[ja:カリフォルニア州]]
[[jbo:kalifornias]]
[[jv:California]]
[[ka:კალიფორნია]]
[[kk:Калифорния]]
[[kn:ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯ]]
[[ko:캘리포니아 주]]
[[ks:केलिफोर्निया]]
[[ku:California]]
[[kw:Kaliforni]]
[[la:California]]
[[lad:California]]
[[lb:Kalifornien]]
[[li:Californië]]
[[lij:California]]
[[lt:Kalifornija]]
[[lv:Kalifornija]]
[[mg:Kalifornia]]
[[mi:Karapōnia]]
[[mk:Калифорнија]]
[[ml:കാലിഫോര്ണിയ]]
[[mn:Калифорни]]
[[mr:कॅलिफोर्निया]]
[[ms:California]]
[[mzn:کالیفرنیا]]
[[nah:California]]
[[nds:Kalifornien]]
[[nl:Californië]]
[[nn:California]]
[[no:California]]
[[nv:Akééháshį́į́ hahoodzo]]
[[oc:Califòrnia]]
[[os:Калифорни]]
[[pam:California]]
[[pl:Kalifornia]]
[[pms:Califòrnia]]
[[pt:Califórnia]]
[[qu:California suyu]]
[[ro:California (stat SUA)]]
[[ru:Калифорния]]
[[sah:Калифорния]]
[[scn:California]]
[[sco:California]]
[[sh:Kalifornija]]
[[simple:California]]
[[sk:Kalifornia]]
[[sl:Kalifornija]]
[[sq:Kalifornia]]
[[sr:Калифорнија]]
[[su:Kalifornia]]
[[sv:Kalifornien]]
[[sw:California]]
[[szl:Kaliforńijo]]
[[ta:கலிபோர்னியா]]
[[te:కాలిఫోర్నియా]]
[[th:รัฐแคลิฟอร์เนีย]]
[[tl:Kaliporniya]]
[[tr:Kaliforniya]]
[[ug:Kaliforniye Shitati]]
[[uk:Каліфорнія]]
[[ur:کیلی فورنیا]]
[[uz:Kaliforniya]]
[[vec:Całifornia]]
[[vi:California]]
[[vo:California]]
[[wa:Californeye]]
[[war:California]]
[[wuu:加利福尼亚]]
[[yi:קאליפארניע]]
[[yo:California]]
[[zh:加利福尼亚州]]
[[zh-min-nan:California]]
[[zh-yue:加利福尼亞州]]
| 