Munurin millum rættingarnar hjá "Sápmi"

Content deleted Content added
SieBot (kjak | íkøst)
s bottur leggur aftrat: ca:Lapònia, fa:لاپ‌لند
Xqbot (kjak | íkøst)
s bottur leggur aftrat: tr:Laponya (bölge); kosmetiske ændringer
Linja 2:
|- bgcolor="#FFFFFF"
|-----
|[[ImageMynd:Sami flag.svg|left|125px|Sápmi]]
[[ImageMynd:Flag of Norway.svg|25px|Noreg]]<br/>
[[ImageMynd:Flag of Sweden.svg|25px|Svøríki]]<br/>
[[ImageMynd:Flag of Finland.svg|25px|Finnland]]<br/>
[[ImageMynd:Flag of Russia.svg|25px|Russland]]
|-----
! colspan="2" align=center bgcolor="#ff9999" | [[Mynd:LocationSapmi.png|270px]]
Linja 25:
|}
 
'''Sápmi''' ''([[Sámiskt|sámiskt]]: Sámeednam)'' er [[Sámiskt|sámiska]] heitið fyri '''Sámaland''', sum er ein partur av [[Noreg]]i, [[Svøríki]], [[Finnland]]i og [[Russland|Russlandi]]i. [[Sámar|Sámarnir]]nir hava búð í Sápmi í túsundtals ár, og teir hava leingi einki stórvegis samband havt við umheimin. [[Sámar|Sámarnir]]nir hava egið [[mál]] og serstaka mentan og royna at vinna sær størri sjálvræði í landøki sínum. Hjá mongum sámum er reinsdjórahald enn høvuðsvinna, men gongdin er, at teir meir og meir liva sum øll hini fólkini í hesum londum.
 
 
Linja 43:
== Hvør? ==
 
Sámiska búøkið, Sápmi, røkkur frá eysturstrondini á [[Kolahálvoy|Kolahálvoynni]]nni í ([[Russland|Russlandi]]i), um alt [[Noreg|Norðurnoreg]], inn í [[Finnland|Norðurfinnland]] og [[Svøríki|Norðursvøríki]] suður til [[Jämtland|Jämtlands]]s og [[Idre]]. Tað eru um leið 60 000 [[sámar]] í Sápmi. Av teimum búgva umleið 35–40.000 í [[Noreg|Noregi]]i, 6000 í [[Finnland|Finnlandi]]i, 15–20.000 í [[Svøríki]] og 2000 í [[Russland|Russlandi]]i. Tølini eru tó óneyv og byggja á metingar. Til eru kanningar, sum benda á, at talið er lágt sett, og at nógv fleiri hava røtur í [[Sámar|sámiska fólkinum]], men mong vita tað kanska ikki ella vilja ikki kennast við tað.
 
== Samiskt mál ==
Linja 58:
== Bókmentir og tónleikur ==
 
Sjálvt um tann fyrsta bókin varð prentað á [[sámiskt|sámiskum]] í [[1619]], so leið heilt út í byrjanina á [[1900]] talinum, áðrenn sámiskir rithøvundar fóru at skriva á [[sámiskt|sámiskum]]. Í [[Noreg]]i skrivaði [[Anders Larsen]] skaldsøguna [[Beaivvi Álgu]] ([[Sólarrenningin]]), sum varð givin út í [[1912]]. Í [[Finnland|Finnlandi]]i kom yrkinga- og stuttsøgusavn [[Peter Jalvits]] [[Muohtačalmmit]] ([[Kavaflykrur]]) út í [[1915]]. Upp aftur størri týdning hevði bók [[Jóhan Turkis]] [[Muitalus Sámiid Birra]] ([[Søgan Um Sámarnar]]), sum varð givin út á fyrsta sinni í [[1910]]. Nevndu bøkur eru allar givnar út av nýggjum og verða nýttar eitt nú í undirvísing á fróðskaparsetrum.
 
== Søgn úr Sámalandi ==
Linja 68:
Maðurin var kvikur og kreyp sær inn í holuna. <br/>
<br/>
Ein [[eiturkopp|eiturkoppur]]ur sat uttan fyri holuna, og tá maðurin var kropin innum, spann hann eitt lokkanet fyri allan holumunnan.
[[tsjudar|Tsjudarnir]] undraðust á, <br/> hvar maðurin kundi hava fjalt seg. Teir leitaðu og leitaðu. Ein teirra kom fram við holuni,
men tá hann sá lokkanetið, fór hann framvið og vendi <br/> aftur til hinar [[tsjudar|tsjudarnar]]nar. <br/>
<br/>
- Gamlir [[sámar]] hava enn ta trúgv, at tú ikki skalt drepa ein [[eiturkopp]], tí hann hevur bjargað mannalívi.
Linja 140:
[[sr:Лапонија]]
[[sv:Sameland]]
[[tr:Laponya (bölge)]]
[[uk:Лапландія]]
[[zh:萨米]]