Munurin millum rættingarnar hjá "Gásadalur"

Content deleted Content added
s +is: :)
nýggjar upplýsingar (sí eisini ta týska greinina)
Linja 10:
}}
 
[[Mynd:Gasadalur, Faroe Islands 1.JPG|thumb|200px|Gásadalur sæddur frá vestri. Tá ið toka stígur upp hóast sólin skínur, er henda tokan kallað ''mjørki''.]]
'''Gásadalur''' (danskt: Gåsedal) er ein bygd í [[Føroyar|Føroyum]], ið er í [[Vágar|Vágum]] vestan fyri [[Bøur|Bø]]. Hon liggur út móti [[Mykinesfjørður|Mykinesfirði]] og er umgyrd av teimum hægstu fjøllunum í oynni.
[[Mynd:Heinanova north of Gasadalur.jpg|thumb|200px|[[Heinanøva]] (612m)er ein fjall útnyrðing úr Gásadali sem er 612 metrar høgt.]]
[[Mynd:Stock fish in gasadalur.jpg|thumb|200px|Serføroyskt fyribrigdi. Føroyingum dámar væl at eta [[turrur fiskur|turran fisk]].]]
[[Mynd:Mykines and Gasadalur.jpg|thumb|200px|Á veg oman til Gásadals við Mykines til vinstru.]]
{{commons|Gásadalur}}
 
'''Gásadalur''' (danskt: Gåsedal) er ein bygd í [[Føroyar|Føroyum]], ið er í [[Vágar|Vágum]] vestan fyri [[Bøur|Bø]]. Hon liggur út móti [[Mykinesfjørður|Mykinesfirði]] og er umgyrd av teimum hægstu fjøllunum í oynni - Árnafjall (722 metrar) fyri norðan og Eysturtindur (715 metrar) fyri eystan.
Gásadalur hevur leingi verið einasta bygd í [[Føroyar|Føroyum]] uttan vegasamband. Áðrenn tunnilin varð bygdur, var bert møguligt at koma til Gásadals við tyrlu ella til gongu. Postmaðurin gekk tá við posti upp um fjallið tríggjar ferðir um vikuna. Tá ið tann danska myndin "1700 metrar frá framtíðini" kom út, varð hann kendur í øllum heiminum.
 
Síðani [[2003]] hevur verið møguligt at ganga ígjøgnum [[tunnil]]in (um tað er ikki gloymt at hava ein lykt) og síðan [[2005]] er loyvt fyri íbúgvar úr Gásadali, ið hava ein lykil, at koyra við bili. Tunnilin er 1.410 metrar til longdar. Áðrenn tunnilin letur upp fyri almennari ferðslu, skulu portalarnir gerast lidnir, partar av loftinum vatntryggjast, vegabreyt gerast og asfalterast.
 
==Almennt==
Hevði tunnilin ikki komið, var bygdin vorðið avtoftað, sambært íbúgvunum. Men at Gásadalur fer at veksa aftur, er eingin trygd fyri. Meirilutin av íbúgvunum eru 60 ár og eldri, og børn búgva ikki leingi í Gásadali.
Lendingin er neyvan møgulig. Tískil vóru bátarnir hjá íbúgvunum altíð í Bø og tá ið teir ætla at fara út at fiska, máttu teir fara eftir gøtuni upp um Skarð, ið er umleiðis 400 metrar høgt. Meðan Føroyar vóru hersettar av [[Bretland|Bretlandi]] undir [[Seinni heimsbardagi|seinna heimsbardaga]], reistu Gásadalsmenn eina trappu oman til sjógvin í [[1940]]. Kortini kundi mann neyvan kallað hetta ein havn.
 
GásadalurHarvið hevur Gásadalur leingi verið einasta bygd í [[Føroyar|Føroyum]] uttan vegasamband. Áðrenn tunnilin[[tunnil]]in varð bygdur, var bert møguligt at koma til Gásadals við tyrlu ella til gongu. Hesin truppuleikin við sambandi lótu bygdin minka nógv seinastu árini. Postmaðurin gekk tá við posti upp um fjallið tríggjar ferðir um vikuna. Tá ið tann danska myndin "1700 metrar frá framtíðini" kom út, varð hann kendur í øllum heiminum.
Sambært '''søgu Gásadals''' hevur henda bygdin fingið navn eftir [[Gæsa|Gæsu]] í [[Kirkjubøur|Kirkjubø]]. Hon hevði etið kjøt, hóast tað ikki var loyvt í føstu. Tískil vóru allar ognir tiknar av henni, og hon mátti flyta til dalin í Vágum. Hinar sagnirnar eru mest um [[huldufólk]]. Ein onnur, heldur trúligari frágreiðing sigur, at navnið kemst av teimum [[villgás]]aflokkum, sum frá gamlari tíð hava tikið seg til gásadals um summarið.
 
Síðani [[2003]] hevur verið møguligt at ganga ígjøgnum [[tunnil]]intunnilin (um tað er ikki gloymt at hava ein lykt) og síðan [[2005]] er loyvt fyri íbúgvar úr Gásadali, ið hava ein lykil, at koyra við bili. Tunnilin er 1.410 metrar til longdar. Áðrenn tunnilin letur upp fyri almennari ferðslu, skulu portalarnir gerast lidnir, partar av loftinum vatntryggjast, vegabreyt gerast og asfalterast.
Í Gásadali er ongin kirkja. Gudstænasta og lestur er tískil í skúlanum. Áðrenn kirkjugarðurin varð bygdur í [[1873]], vórðu fólk grivin í Bø og borin upp um fjallið. Líksteinurin á leið hagar var staðurin, har sum berararnir hvíldu. Á veg til Bíggjar er eisini Keldan Vívd, har sum ein prestur doypti eitt ógvuliga sjúkt barn ið mátti til læknan í Bø.
 
Hevði tunnilin ikki komið, var bygdin vorðið avtoftað, sambært íbúgvunum. Men at Gásadalur fer at veksa aftur, er eingin trygd fyri. Meirilutin av íbúgvunum eru 60 ár og eldri, og børn búgva ikki leingi í Gásadali.
 
 
==Gæsa og gæs==
Sambært '''søgu Gásadals''' hevur henda bygdin fingið navn eftir [[Gæsa|Gæsu]] í [[Kirkjubøur|Kirkjubø]]. Hon hevði etið kjøt, hóast tað ikki var loyvt í føstu. Tískil vóru allar ognir tiknar av henni, og hon mátti flyta til dalin í Vágum. Hinar sagnirnar eru mest um [[huldufólk]]. Ein onnur, heldur trúligari frágreiðing sigur, at navnið kemst av teimum [[villgás]]aflokkumvillgásaflokkum, sum frá gamlari tíð hava tikið seg til gásadalsGásadals um summarið.
 
 
==Á veg til Gásadals==
Hóast tunnilin er tað framvegis trupult at fara til Gásadals. Bussurin (Leið 300) koyrir vanliga til [[Sørvágur|Sørvágs]] og bert einaferð um dagin (um kvøldið) til Bíggjar tá ið tilkallað verður tveir tímar áðrenn ferðina.
 
Tí at íbúgvar úr Gásadali eru einsamallir við lyklinum til tunnilin, er ikki møguligt at koyra til Gásadals fyri øðrum fólki. Tey kunna annaðhvørt ganga ígjøgnum tunnilin ella upp um Skarð.
 
Tann gamla gøtan upp um Skarð er 3.500 metrar til longdar og tekur 2 1/2 tímar. Gingið verður fyrst úti við eggina. Her skuldi verða gingið sera varliga, tó ikki gloymt at njóta tað framúrskarandi útsýnið yfir [[Sørvágsfjørður|Sørvágsfjørð]], [[Tindhólmur|Tindhólm]], [[Gáshólmur|Gáshólm]] og [[Mykines]].
 
Í Gásadali er ongin kirkja. Gudstænasta og lestur ereru tískil í skúlanum. Áðrenn kirkjugarðurin varð bygdur í [[1873]], vórðu fólk grivin í Bø og borin upp um fjallið. LíksteinurinMiðskeiðis á leiðferðini hagarer varlíksteinurin staðurin, har sum berararnir hvíldu. Á veg til Bíggjar ervar eisinitað Keldaneinasta Vívdstaðið, har sum einberararnir prestur doypti eitt ógvuliga sjúkt barn ið mátti til læknan í Bøhvíldu.
 
Longri frammi á veg til Gásadals er eisini Keldan Vígda, har sum ein prestur vígdi kelduna til at doypa eitt ógvuliga sjúkt barn ið mátti til læknan í Bø. Var barnið deytt og ódoypt, hevði tað mist sálarinnar frelsu sambært kristnari trúgv.
 
Næst við Skarð er Risasporið. Søgan greiðir frá tveir risar sem búðu í Gásadali og í Mykinesi. Tá ið teir komdu til ilnar, ætlaði gásadalsrisin at ganga til Mykines. Hann gjørdi sær renningarlop eftir fjøllunum og megnaði at koma út í Mykines í einum lopi. Sporið sæst til í dag.
 
Tað er onkuntíð bratt og tungt at ganga niðan Gásadalsbrekkuna av Skarðinum. So skuldi ansað eftir tí leysa grótinum.
 
 
==Myndir og bókmentir==
*''1700 meter fra fremtiden'', [[Danmørk]] [[1990]], 84 min, [[Fakiljufilmur]]. [[Leikstjóri]]: Ulla Boje Rasmussen. [http://www.filmkontakt.dk/fkn_site/base/film2.lasso?f=21 (Internet: upplýsingar á enskum)]
*''1700 meter fra fremtiden : en film om den færøske bygd Gásadalur''. - Keypmannahavn: Statens Filmcentral, 1990. - 32 s.
*"Jákup Andreas Henriksen - tann gamli postmaðurin úr Gásadali". [http://www.faroestamps.fo/?sprog=&side=58363e51a5e03bf93c2e1eb329cfeaa1 (Internet: upplýsingar á enskum, týskum, fronskum, donskum og føroyskum)]
*"Til Gongu í Føroyum: Bøur - Gásadalur". [http://www.tourist.fo/ew/media/Brochures/Til%20gongu-hag%C3%B3dska.pdf (Internet: síða 11)]
 
''Sí eisini:'' [[Bygdir í Føroyum]]
 
 
==Myndasavn==
<gallery>
Mynd:Faroe stamp 453 gasadalur.jpg|Frímerki frá Gásadali (útg. 2003).
Mynd:MykinesTunnel andto Gasadalur, Faroe Islands.jpg|Á ferðTunnilin til GásadalsBíggjar áðrenn ein gøta varð bygd.
Mynd:Tunnel to Gasadalur, Faroe Islands.jpg|Tunnilin.
Mynd:Gasadalur, Faroe Islands 1.JPG|Bygdin frá vestan.
Mynd:Stream in gasadalur.jpg|Dalsá.
Mynd:StockParish fishhall in gasadalur.jpg|[[Stokkfiskur]]Tann gamli skúlin sem er nú kirkja.
Mynd:Parish hall in gasadalur.jpg|Tann gamal skúlin er nú kirkja.
Mynd:Village idyll in Gasadalur, Faroe Islands.jpg|Í Gásadali.
Mynd:Gasadalur, Faroe Islands 4.jpg|SólinSólskin skínurí Gásadali...
Mynd:Gasadalur, Faroe Islands 5.jpg|...men mjørki kemurstígur upp.
Mynd:Stairway from gasadalur to the sea.jpg|TrappanTann ertrappan oman til sjógvin frá 1940.
Mynd:Heinanova north of Gasadalur.jpg|[[Heinanøva]] (612m).
</gallery>
 
Line 45 ⟶ 75:
*[http://www.faroestamps.fo/?sprog=&side=5ce3ba1cdf80ced24cd23500ca70f20f www.faroestamps.fo] (upplýsingar um Gásadal á enskum, týskum, fronskum, donskum og føroyskum)
*[http://www.fms.fo/Figgjarlog/2005D/§%206%20Dagførd/§%206%20viðmerkingar_Tillagað.pdf www.fms.fo] (upplýsingar um tunnilin til Gásadals)
*[http://www.stamps.fo/default.asp?docGuid={96C73E23-05F2-40E5-B815-37393CF501DC}&type=3 Stampswww.stamps.fo] (Postsøgan í Gásadali)
*[http://www.stamps.fo/default.asp?docGuid={96C73E23-05F2-40E5-B815-37393CF501DC}&type=3 www.stamps.fo] (Postsøgan í Gásadali)
 
*[http://www.tourist.fo/ew/media/Brochures/Til%20gongu-hag%C3%B3dska.pdf www.tourist.fo] (Til gongu í Føroyum)
{{commons|Gásadalur}}
 
{{Sørvágs kommuna}}