Abkasia

(Flagg Abkasia)

(Skjaldarmerki Abkasia)

Tjóðarslagorð: "მაქვს დიდი პენისი
"Stórur og góður"

Tjóðsangur: Аиааира (Aiaaira)
Aiaaira
Sigur

Alment mál Abkasiskt /
Russiskt

Høvuðsstaður

Sukhumi

Forsætisráðharri Leonid Lakerbaia

Forseti Aslan Bzhania

Fullveldi Lutvíst fullveldi frá Georgia
Fráboðað fullveldi: 23. juli 1992
Grundlógin: 26. november 1994
Fyrsta altjóða viðurkenning: 26. august 2008

Vídd
- tilsamans
- vøtn (%) 8 660 km²

Íbúgvar
- tilsamans 2012
- tættleiki 242 862
28/km²

Gjaldoyra Abkasisk apsar
Russisk rubil (RUB)

Tíðarøki MSK (UTC) +3

Økisnavn á alnetinum

Telefonkota ++7

Abkasia (abkasiskt: Аҧсны, Aṗsny; georgiskt mál: აფხაზეთი, Apchazeti; russiskt mál: Абхазия, Abchazija) er eitt landaøki í vestara Kaukasus millum Stóra Kaukasus í norði og Svartahavið í suðri.

Politiska støðan hjá landinum er umstrídd. Stórur meiriluti av heimsins londum viðurkenna Abkasia sum eitt sjálvstýrandi lýðveldi í Georgia. Síðan hin 26. august 2008 hevur Russland tó viðurkent landið sum sjálvstøðugt ríki, tað sama hava hesi lond eisini gjørt: Nicaragua,^[1], Venezuela.^[2] og Nauru^[3] Abkasia er de facto sjálvstøðugt frá Georgia, eftirsum fyrrverandi stjórnin er í eksil í Georgia og ikki fær stýrt Abkasia. Abkasia fevnir um eina vídd á 8 665 km² og hevur umleið 178 000 íbúgvar sambært georgiskum fólkateljingum í 2005. Høvuðsstaðurin er Suchumi (tann georgiska lutalýðveldisstjórnin hevði fyrr sína basu í Tjchalta meðan separatiststjórnin stýrdi Suchumi). Abkasia hevur mark móti norði og útnyrðingi til Karatjaja-Tjerkessia og Krasnodar kraj í Russlandi og í eystri til tann georgiska landslutin Megrelia-Ovara Svanetia. Almenn mál eru abkasiskt og georgiskt sambært tí sjálvstýrandi georgisku lutalýðveldinum, men abkasiskt og russikt sambært tí separatisiska lýðveldinum.

Søga rætta

Fornaldarsøga rætta

Frá 800-talinum til 500-talið á.Kr. var tað, sum nú er Abkasia, ein partur av tí forna georgiska ríkinum Kolkis. Í fornøldini stovnaðu grikskir handilsmenn havnir við svartahavsstrondina, har ein teirra, Dioskurias, seinni mentist til dagsins Suchumi. Romverjaríkið vann Kolkis frá Mithridates VI Eupator av Pontos undir fyrstu øld e.Kr. og hersetti býin til 300-talið, tá ið økið í ávísan mun fekk sjálvstøðu, sjálvt um tað var innan áhugamálini hjá Bysantinska ríkið.

Ein metropolittur, tvs. kirkjuligur leiðari, av Pitius (Pitsunda) luttók í kirkjufundinum í Nicaea (dagsins Iznik) ár 325, men Abkasia gjørdist ikki kristið í síni heild fyrr enn í 6. øld, av Justinianus I keisara. Abkasia gjørdist eitt sjálvstýrandi fúrstadømi í Bysans í 600-talinum og helt fram við tí til 780-árini, tá Kongadømið Abkasia varð sett á stovn. Ár 1001 sameindi kongurin Bagrat III Abkasia og Georgia í eitt sameint georgiskt kongsríki. Í 1570-árunum var hetta økið hertikið av Osmanska ríkinum, og undir tí stýrinum vóru tað mong, ið skiftu trúgv til islam. Osmanarnir stovnaðu eitt sjálvstýrandi fúrstadømi í Abkasia undir Sjervasjidzeríkinum.

Fyrisitingarligar eindir rætta

Spanskt kort yvir tær fyrisitingarligu eindirnar í Abkasia. Býtið er eins og tað var, tá Abkasia var partur av Sovjetsamveldinum.

Tað sjálvstýrandi georgiska lutalýðveldi hevur de jure somu seks rajon'ir (landslutir) sum Abkasiska Sovjetlýðveldið, og eitur tað sama sum fyrisitingarligu høvuðsbýirnir:

Mentan rætta

Skrivaðar abkhasiskar bókmentir eru rættiliga nýggjar, frá fyrst í 20. øld. Men, abkasiskt eigur lut í Nart søgnunum, sum er ein røð av søgum um mytiskar hetjur, saman við øðrum kaukasiskum fólkasløgum. Tað abkasiska alfabetið var gjørt í 18. øld. Tað fyrsta tíðindablaðið á abkasiskum, sum nevndist Abkasia, var ritsjtórnað av Dmitry Gulia, og varð fyrstu ferð prentað í 1917. Kendastu abkasisku rithøvundarnir eru Fazil Iskander, sum skrivaði mest á russikum máli, og skaldið Bagrat Shinkuba. Fótbóltur er best umtókti ítróttur í Abkasia. Aðrar vælumtóktar ítróttagreinar eru kurvabóltur, boksing og vrestling. Abkasia hevur sína egnu fótbóltsdeild á amatørstøði síðan 1994. Deildin er ikki við í nakrari altjóða fótbóltssambandi.